Porady
Program odchowu cieląt naszego partnera, specjalisty w żywieniu bydła firmy POLMASS SA Bydgoszcz
1. OKRES SIAROWY. BADANIE JAKOŚCI SIARY.
Dla narodzonego cielęcia pierwszym i najważniejszym pokarmem jest siara matki. Dobra siara jest najdoskonalszym źródłem składników pokarmowych i ciał odpornościowych (immunoglobulin). Jakość siary oceniamy na podstawie jej ciężaru właściwego za pomocą siaromierza.
2. WSPOMAGANIE SIARY
Często ze względu na intensywne żywienie krów jakość i ilość siary nie odpowiada normom fizjologicznym. Zmienna i niewystarczająca jakość siary jest często spotykana u krów rasy HF. W takich przypadkach, jak również w innych, gdy ilość lub jakość podawanej tuż po porodzie siary budzi wątpliwości, polecamy siarę suszoną i immunoglobuliny w proszku lub pastach.
Omówione niżej produkty, zalecane dla cieląt w okresie siarowym są także komponentami naszych preparatów stanowiąc w nich zabezpieczenie przeciwbiegunkowe i wspomaganie odpornościowe.
Suszona siara w paście
SKŁAD: Pasta zawiera suszoną siarę wzbogaconą probiotykiem (bakterie kwasu mlekowego) i witaminami AD3E,C oraz witaminami z grupy B. Siara do suszenia jest pobierana od krowy bezpośrednio po porodzie, kiedy koncentracja przeciwciał wszystkich typów immunoglobulin (IgG1, IgG2, IgA, IgY) jest najwyższa.
STOSOWANIE: Całą zawartość pasty (15 g) podajemy cielęciu zaraz po podaniu słabej jakościowo siary, jednak nie później niż 2 godziny po narodzeniu. W przypadku podwyższonego ryzyka infekcji bakteryjnych i wirusowych dawkę powtórzyć po 6-12 godzinach.
IMUPRO ® - zamiast antybiotyku paszowego
SKŁAD: Preparat ten to unikalna kombinacja immunoglobulin i probiotyku podanych w postaci proszku. Przeciwciała w tym produkcie wyselekcjonowano tak, aby reprezentowały wszystkie najważniejsze przeciwciała najczęściej występujących chorób okresu odchowu cieląt. Rola IMUPRO® polega na zwalczaniu takich wirusów jak: rota wirusy, korona wirusy, E. Coli oraz hamowaniu zaburzeń trawiennych młodzieży.
STOSOWANIE: Preparat jest przeznaczony dla cieląt w wieku do 4-go tygodnia życia, czyli do momentu nabycia przez nie odporności czynnej. Preparat można stosować indywidualnie (3-5g na cielę/dzień, 1-2g na prosię/dzień) lud dodawać do pasz, preparatów mlekozastępczych w ilości 2 kg na 1 tonę.
LACTIFERM – probiotyki w paście lub proszku
Probiotyki LACTIFERM (aktywne bakterie kwasu mlekowego) podajemy cielętom w formie pasty lub proszku. Pasta zawiera także witaminy A,D3,E.
ZASTOSOWANIE:
forma pasty w strzykawce umożliwia kontrolowane dozowanie probiotyku cielęciu zaraz po narodzeniu, po pierwszym podaniu siary (2 dawki aplikacyjne na trzon języka)
pastę lub proszek zaleca się podawać w przypadku zaburzeń żołądkowych oraz po kuracji antybiotykowej (stosowanie na etykiecie)
profilaktykę probiotyczną POLMASS kontynuuje dodając Lactiferm w formie sypkiej do wszystkich preparatów mlekozastępczych oraz startera.
DZIAŁANIE I PROFILAKTYKA PRODUKTÓW:
zapobiegają wczesnym biegunkom, zapaleniu jelit powstającym na tle infekcyjnym
wzmacniają wrodzoną odporność organizmu
wspomagają wczesne tworzenie się systemu immunologicznego
Zadaniem probiotyków jest skolonizowanie zdrową mikroflorą przewodu pokarmowego już na starcie życia cielęcia. Poprzez „efekt zajętego miejsca” bakterie probiotyczne uniemożliwiają bakteriom chorobotwórczym osadzanie się na ściankach przewodu pokarmowego. Mikroorganizmy, takie jak Escherichia coli przechodzą wtedy przez przewód pokarmowy, nie wyrządzając szkody młodemu zwierzęciu.
Produkty opisane powyżej wdrożono i sprawdzono przez Polmass w preparatach mlekozastępczych jako część kompleksowego rozwiązania wpływającego na cielęta prozdrowotnie i przeciwbiegunkowo. Rozwiązania te sprawdzają się z powodzeniem w preparatach mlekozastępczych zamiast antybiotykowych stymulatorów wzrostu. POLMASS, jako wiodący producent preparatów mlekozastępczych, już od 1995 roku nie stosuje antybiotyków paszowych w żadnych swoich programach żywieniowych.
3. PREPARATY MLEKOZASTĘPCZE W ŻYWIENIU CIELĄT
W produkcji i sprzedaży preparatów mlekozastępczych POLMASS S.A. jest od wielu lat niekwestionowanym leaderem. Wszystkie niemal wiodące ośrodki chowu i hodowli bydła, większość czołowych mleczarni w kraju, to nasi wieloletni partnerzy i klienci.
Dwudziestoletnie doświadczenie w doradztwie i produkcji preparatów mlekozastępczych zaowocowały faktem, iż CO DRUGI CIELAK W POLSCE PIJE PREPARATY MLEKOZASTĘPCZE POLMASS S.A. !!!
Preparaty mlekozastępcze produkujemy w Bydgoszczy na najnowocześniejszej w Polsce linii produkcyjnej. Szczegółowa kontrola na każdym etapie produkcji jest potwierdzona certyfikatami ISO 9001:2001 i HACCP.
W wybranych preparatach mlekozastępczych nie stosuje się żadnych komponentów genetycznie modyfikowanych.
MLEKOWIT z IMUPRO®, PRIMOLAC, VITALAC W ODPOJU CIELĄT:
preparaty mlekowymienne, przeznaczone do skarmiania zaraz po siarze (od 3-go dnia życia)
zastępują mleko w odchowie cieląt w proporcji 1:1
o są 2-3 krotnie tańsze niż mleko
o odstawiane są, gdy cielę pobiera 1,5-2 kg paszy stałej preparaty mleczne
JAKOŚĆ PREPARATÓW MLEKOZASTĘPCZYCH (MLEKOWIT z IMUPRO®, PRIMOLAC, VITALAC):
Jakość preparatów mlekozastępczych pozwala na stosowanie ich zaraz po siarze. Decyduje o tym wysoka wartość odżywcza, niski poziom włókna oraz skuteczne zabezpieczenia przeciwbiegunkowe.
Na gwarantowaną wartość odżywczą preparatu mlekozastępczego składają się:
Najwyższa jakość białka uzyskiwanego z mleka i jego pochodnych. Bogaty skład i właściwy profil aminokwasów gwarantuje wysoką strawność i przyswajalność przez organizm cielęcia.
Najlepsza strawność tłuszczu roślinnego. W procesach technologicznych oleje (palmowy i kokosowy) zemulgowane są do wielkości cząsteczek tłuszczu w mleku i pod wysokim ciśnieniem zostają dokładnie otoczkowane cząsteczkami serwatki. Taki proces produkcyjny znacznie zwiększa trwałość preparatu mlekozastepczego i pozwala na jego łatwe rozpuszczanie w wodzie.
Wysoki poziom laktozy i niski włókna.
Właściwy dla intensywnie rosnącego organizmu zestaw witamin, w tym witamin A, D3, E oraz mikroelementów, w tym Ca, P, Na, Mg, dodany osobno w premiksie.
PREPARATY MLEKOZASTĘPCZE POLMASS-u SKUTECZNIE CHRONIĄ CIELĘTA PRZED BIEGUNKAMI
Wiedza i dwadzieścia lat doświadczeń Polmassu w odchowie cieląt zbierane razem z najlepszymi polskimi hodowcami i ośrodkami naukowymi zaowocowały opracowaniem skutecznego i efektywnego kompleksu zabezpieczeń przeciwbiegunkowych, na który składa się:
IMUPRO® - unikalna kompozycja immunoglobulin i probiotyków (w Mlekowicie)
bakterie kwasu mlekowego (Enterococcus faecium M74)
mieszanka kwasów organicznych: kwas mlekowy, cytrynowy i mrówkowy
odpowiedni dobór wszystkich surowców pod kątem ich jakości i braku składników antyżywieniowych
aktywne drożdże (w Vitalaku z siemieniem lnianym)
ZASADY ODPOJU PREPARATAMI MLEKOZASTĘPCZYMI:
1. odpój właściwym preparatem mlekozastępczym można rozpocząć zaraz po zakończeniu podawania siary,
2. preparat mlekozastępczy należy wprowadzać przez okres 3-5 dni mieszając go pół na pół z dobrej jakości mlekiem,
3. w pierwszych 2-ch tygodniach życia podajemy dziennie 4-6 l pójła w 2-3 odpasach,
4. w 3–7 tygodniu życia podajemy 6-8 litrów pójła dziennie w 2 odpasach,
5. w kolejnych tygodniach zmniejszamy ilość pójła, podając na koniec 1-2 l w 1-krotnym odpasie,
6. od 3-4 tygodnia życia cielęcia możemy przechodzić na preparat mlekozastępczy o większym udziale białka roślinnego (Vitalac z siemieniem lnianym, Ekolac),
7. pasze płynne podajemy przez pierwsze 8-12 tygodni życia cielęcia.
Z każdej strony taki krok jest korzystny: pozwala na obniżenie kosztów odchowu, specjalnie dobrane komponenty roślinne w tych paszach płynnych stymulują rozwój anatomiczny i czynnościowy przedżołądków.
PRZYGOTOWANIE PÓJŁA:
przygotowujemy ciepłą wodę (ok. 45°C)
odmierzamy potrzebną ilość proszku (1 kg na 8 - 10 l wody)
z przygotowanej wody odmierzamy 1/3 i wsypujemy do niej całość proszku
dokładnie mieszamy, najlepiej przy pomocy specjalnej trzepaczki
dolewamy pozostałe 2/3 wody i ponownie mieszamy
pójło przygotowujemy bezpośrednio przed pojeniem
pójło powinno mieć temperaturę ok. 38°C
cielęta odpajamy 2 razy dziennie
pamiętamy, aby cielę miało stały dostęp do świeżej wody
4.STMULUJEMY ROZWÓJ PRZEŻUWACZA. PRIMOPASZA
W żywieniu cieląt nie sposób zapomnieć o fizjologicznych podstawach odchowu cieląt. W tym czasie fizjologia trawieńca, ze zbliżonej do zwierząt o żołądku jednokomórkowym, ulega ewolucji anatomicznej, właściwej dla przeżuwaczy.
Hodowca może stymulować rozwój anatomiczny i funkcjonalny przedżołądków, wprowadzając już od 3-go dnia życia paszę stałą.
Jak najszybsze podanie paszy stałej przyspiesza rozwój żwacza, a więc skraca okres pojenia preparatem mlekozastępczym, który jest najdroższą, po mleku, paszą w odchowie cieląt
Pierwszą paszę stałą może być PRIMOPASZA. Możemy też przygotować starter dla cieląt sami w oparciu o dobrej jakości granulowany koncentrat KCJ (również produkt POLMASSU ).
Koncentrat KCJ podajemy, mieszając go z całym ziarnem kukurydzy i innym ziarnem dostępnym w gospodarstwie.
Mieszankę przygotowujemy w proporcjach:
50% koncentratu KCJ
25% pełne ziarno kukurydzy
25% owies lub inne ziarno, którym dysponujemy
ZALETY STOSOWANIA PRIMOPASZY:
stymuluje wczesny i prawidłowy rozwój procesów fermentacyjnych w żwaczu
przyzwyczaja i zachęca do wcześniejszego pobierania paszy stałej
zmniejsza dzienną ilość podawanego mleka lub preparatu mlekozastępczego
skraca czas odpajania preparatami mlecznymi
zwiększa dzienne przyrosty wagowe
wyraźnie obniża koszty odchowu
SPOSÓB STOSOWANIA:
PRIMOPASZA jest przeznaczona do skarmiania od 3-5 dnia życia
powinna być podawana w małych ilościach, codziennie świeża
do podawania PRIMOPASZY zalecamy karmniki z odpowiednimi smoczkami do paszy stałej
gdy cielę spożywa 1,5-2 kg PRIMOPASZY możemy całkowicie zakończyć odpajanie preparatem mlekozastępczym
5.SYSTEM SKRÓCONEGO ODCHOWU CIELĄT
W programie skróconego odchowu cieląt zalecamy dawkę 600-800g preparatu na dzień, podawaną dwukrotnie o stałych porach i starter na bazie koncentratu KCJ od 3 dnia.
Dawka pójła na jeden odpas wynosi 2-3 l, czyli 300-400 g proszku rozpuszczonych w 2-3 litrach wody na 1 odpas. Zalecany zatem stosunek preparatu mlekozastępczego do wody wynosi 1:7.
Proponujemy następujące okresy żywienia:
0-3 dzień życia – żywienie siarą
4–45 dzień – żywienie preparatami mlekozastępczymi i starterem z KCJ
46–56 dzień – odsadzanie od preparatów mlekozastępczych
W momencie odstawienia cielę powinno zjadać około 1,5 kg startera. Tak jak w każdym systemie odchowu cielętom należy zapewnić stały dostęp do świeżej wody. Cielętom w tym systemie odpoju do 3 miesiąca nie podajemy siana ani innych pasz objętościowych!
6. PREPARATY MLEKOZASTĘPCZE DLA CIELĄT STARSZYCH
VITALAC z siemieniem lnianym (Vitalac S)
Zadanie lepszej stymulacji i rozwoju przedżołądków oraz dodatkowej ochrony cielęcia przed biegunkami znakomicie spełnia – VITALAC z siemieniem lnianym (bardzo drobno zmielony makuch siemienia lnianego).
Pektyny z siemienia lnianego, zawartego w VITALAKU, wytwarzają po rozpuszczeniu w wodzie śluz. Powleka on ochronną warstwą przewód pokarmowy cielęcia, stanowiąc barierę dla namnażania się na ściankach jelita bakterii chorobotwórczych, w tym mikroorganizmów powodujących biegunki.
Vitalac z siemieniem lnianym podajemy cielęciu od 2-go tygodnia życia. Jest on produktem bardzo dobrze ocenianym przez hodowców, ze względu na swoje właściwości antybiegunkowe. Profilaktykę antybiegunkową zapewniają surowce użyte do produkcji, takie jak siemię lniane, aktywne drożdże i kompleks kwasów organicznych. Również smakowitość Vitalaku S oraz jego skład wpływają na osiąganie dobrych efektów hodowlanych i produkcyjnych.
PRZYGOTOWANIE PÓJŁA Z VITALAKU S:
pójło przygotowujemy podobnie jak w „białych” preparatach mlekozastępczych
woda do zalewania proszku z VITALAKU powinna mieć temperaturę 45- 500C
czekamy kilka minut, aby wytworzyła się charakterystyczna dla siemienia lnianego kleista zawiesina i podajemy cielętom (temp. pójła ok. 38OC)
EKOLAC
Jest preparatem dla starszych cieląt, stosowany po ukończeniu 3-go tygodnia życia. Zawiera w swoim składzie większość komponentów roślinnych oraz charakteryzuje się bardzo wysokim poziomem białka (28-30%). Ekolac jest preparatem bardzo wydajnym w stosowaniu. Pójło przygotowujemy rozpuszczając 1kg proszku w 12,5 l wody. Uzyskujemy w ten sposób aż ok.13 l pójła.
EKOLAC możemy stosować dłużej niż pełnomleczne preparaty mlekozastępcze, bo ze względu na swój skład znakomicie uzupełnia paszę treściwą.
KORZYŚCI ZE STOSOWANIA PREPARATÓW MLEKOZASTĘPCZYCH:
całkowite zastąpienie mleka pełnego w odchowie cieląt
optymalny rozwój i bardzo dobre przyrosty masy ciała cieląt
minimalizacja ryzyka wystąpienia biegunek
silne i zdrowe cielęta
preparaty mleczne kosztują 2-3 razy mniej niż mleko pełne
KOSZTY ODPOJU:
MLEKOWIT z IMUPRO®, PRIMOLAC, VITALAC , VITALAC S cena l kg preparatu: 11 = cena l l. pójła
EKOLAC cena l kg Ekolaku: 13,5 = cena l l. pójła z Ekolaku
7. FIZJOLOGIA I HIGIENA W ŻYWIENIU
karmnik do mleka i startera pozwala na podanie pokarmu zgodnie z fizjologią (na zdjęciu)
pokarm pobrany z wysokości zawieszenia wymienia trafia bezpośrednio do rynienki przełykowej i dalej prosto do trawieńca
nie ma zjawiska zalegania mleka w nierozwiniętym u młodego cielęcia żwaczu (powodującego biegunki).
Jak uzyskać dobrej jakości kiszonkę?
Prawidłowe parametry zakiszania kukurydzy:
- Odpowiedni dobór odmian - możliwie największy udział kolb i ziarna w plonie ogólnym.
- Odpowiednia gęstość siewu (w rzędach co 75-80 cm, obsada do zbioru 95.000 roślin/ha).
- Odpowiedni stan dojrzałości roślin przy zbiorze tzn. zawartość suchej masy min 28%, optymalnie 32% - 35% w całej roślinie.
- Właściwe pocięcie dł. sieczki 0,5 - 1,5 cm i konieczne jest rozbicie bądź "naruszenie" zieren
- Odpowiednie przygotowanie silosu, aby nie było dostępu powietrza przez ściany.
- Szybkie napełnienie silosu (możliwie w ciągu 24 godz.).
- Dokładne ubicie ciągnikami kołowymi o jak największym nasisku na 1 cm2 . Ubijać poszczególne cienkie warstwy około 30cm. Ugniatać jeszcze przez 1 godz. po zwiezieniu ostatniej przyczepy.
- Wyłożenie ścian silosu jasną, nieprzeźroczystą folią i po jego napełnieniu dokładne okrycie w tzw. kopertę.
- Dokładne obłożenie foli zewnętrznej oponami lub workami z piaskiem.
- Kontrolowany przebieg zakiszania przez dodatek odpowiednio dobranych konserwantów: Polmasil i Polmasil Extra, użytych na całą zakiszaną masę
Konieczne jest odprowadzenie wody opadowej.
Potencjalne przyczyny wypadania odbytu u świń
W niektórych fermach trzody chlewnej przypadłość ta jest dość częsta i występuje nagle. Dokładny mechanizm nie jest do końca
poznany. W zespole potencjalnych czynników biorących udział w powstawaniu tego problemu wymienić należy:
1. zwiększony poziom estrogenów w okresie rui;
2. konstypacja (zatwardzenie) przy małej ilości włóknika w paszy, szczególnie w okresie przedporodowym;
3. utrzymywanie loch na uwięzi lub w pojedynczych kojcach na podłodze o dużym spadku;
4. czynnikiem predysponującym do wypadania odbytu jest zwiększona fermentacja a co za tym idzie tworzenie
się nadmiernej ilości gazów, szczególnie w jelitach grubych – parcia;
5. zagrzybiona pasza lub słoma może być istotna przyczyna wypadania odbytu – mykotoksyny;
6. brak ciągłego dostępu do wody;
7. zmiany temperatury otoczenia a szczególnie jej gwałtowne obniżenie;
8. nagła zmiana paszy i warunków utrzymania zwierząt;
9. wysoki poziom skrobi może być czynnikiem predysponującym. Dodać do paszy 2-4% suszu z zielonki;
10. stosowanie tylozyny może być także czynnikiem powodującym;
11. brak dowodów potwierdzających udział czynników genetycznych w etiologii wypadania odbytu u swiń.
Postępowanie
1. szybka identyfikacja i izolacja zwierząt dotkniętych problemem;
2. repozycja odbytu i założenie szwów, zwłaszcza gdy problem dotyczy pojedynczych zwierząt – zabieg łatwy i
bardzo często skuteczny;
3. jeśli problem dotyczy większej liczby zwierząt, przeanalizować skład paszy z uwzględnieniem w/w
elementów;
4. dodać do paszy przez okres kilku dni tetracyklinę w ilości 200g/tonę w celu zahamowania rozwoju
niekorzystnej flory bakteryjnej, powodującej nadmierna fermentacje i wytwarzanie gazu w jelitach grubych.
Doc. dr hab. Kazimierz Tarasiuk
Główny Lekarz Weterynarii PIC Polska i Europa Centralna
MELfeed
jest to słodka, niezamarzająca, płynna, wysokoenergetyczna pasza oparta na melasie składająca się z produktów powstających w procesach produkcji i przetwarzania cukru i jego pochodnych oraz innych roślin, mieszaniny sacharozy, wysoko przyswajalnych cukrów prostych i gliceryny.
MELfeed stanowi wspaniałe uzupełnienie przy żywieniu opartym na składnikach skrobiowych i surowcach z wysoką zawartością włókna, takich jak sianokiszonka, kiszonka z kukurydzy czy zboże. Poprzez znaczącą wsparcie fermentacji w żwaczu MELfeed poprawia wykorzystanie paszy a jej dodatek dodatki może podnieść pobranie pasz objętościowych nawet o 12%. Cukier zawarty w MELfeed poprawia smakowitość dawki żywieniowej, co ma ogromne znaczenie szczególnie przy żywieniu bydła tańszymi, ale mało smakowitymi surowcami, takimi jak śruta rzepakowa czy słoma. Dodatkowo cukier znacząco pomaga w zwiększeniu energii (do 10%) wytworzonej z włókna, które jest najtańszym jej źródłem. Stosowanie MELfeed pomaga znacznie kontrolować poziom zapylenia w oborze i zauważalnie zmniejszać straty wynikające z powstawania niewyjadów.
MELfeed jest zdecydowanie zdrowszym dla zwierzęcia i o wiele tańszym dla hodowcy źródłem energii.
Coraz bardziej popularne produkty oparte składem w większości o glicerynę lub glikol, (które będąc prekursorami glukozy powodują bezpośrednią dostępność glukozy w krwi zaraz po zastosowaniu), prowadzą do uzależnienia zwierzęcia od łatwej energii, co tym samym nie wspomaga procesów trawienia paszy, ale może prowadzić do zaburzenia procesów trawienia.
Dla porównania cukier zawarty w MELfeed też jest przetwarzany na glukozę, lecz w typowym procesie trawienia, dodatkowo wspomagając fermentację pasz w żwaczu.
MELfeed skład:
Sucha masa % 64,00
Energia Met. MJ/kg s.m. 12,50
Energia NEL MJ/kg s.m. 7,00
Białko ogólne % w s.m. 14,00
JPM w s.m. 1,00
BTJN w s.m. 71,00
BTJE w s.m. 76,00
Korzyści ze stosowania MELfeed to:
- Zwiększenie mleczności bydła
- Zwiększenie pobrania i trawienia paszy
- Podniesienie poziomu białka w mleku
- Tanie zabezpieczenie przed powstawaniem ketozy
- Obniżanie kosztów żywienia poprzez możliwość zastosowania tańszych surowców
- Zwiększenie produkcji energii z tanich pasz objętościowych
- Łatwość dozowania i Dostępność cały rok
- Najtańsze źródło energii w dawce
Rekomendacje dotyczące stosowania:
MELfeed może być używany przez cały rok, w pełnym zakresie pasz dla:
1/ Przeżuwaczy, przy czym dla:
- bydła mlecznego 1,00 – 3,00 litrów/sztukę na dzień
- bydła młodego rosnącego 1,00 – 2,00 litrów/sztukę na dzień
- bydła opasowego 1,00 – 2,00 litrów/sztukę na dzień
2/ Koni, przy czym dla:
- rekreacja/sport 0,25 – 1,00 litrów/sztukę na dzień
- opas 0,50 – 1,00 litrów/sztukę na dzień
3/ Trzody chlewnej w tuczu do 5% dawki pokarmowej
Termin przydatności do skarmienia w ciągu 6 miesięcy od daty produkcji. Zalecane jest, aby produkt był przechowywany jedynie w specjalistycznych zbiornikach usytuowanych w miejscach niepodanych bezpośredniemu działaniu promieni słonecznych.
Zalecenia dla hodowców kupujących prosięta do tuczu (Vet-com)
1. Pomieszczenie musi być puste. Należy przestrzegać zasadę „całe pomieszczenie pełne – całe pomieszczenie puste” (CPP-CPP). Powinno się jednorazowo kupować taką ilość świń aby zapełnić całe pomieszczenie.
2 . Zwierzęta nie powinny mieć kontaktu z innymi świniami.
3 . Przed wejściem do pomieszczeń ze zwierzętami muszą być wyłożone maty dezynfekcyjne.
4 . Osoby postronne nie mogą wchodzić na teren chlewni oraz gospodarstwa.
5 . W oddzielnym pomieszczeniu należy przygotować izolatkę do natychmiastowego usuwania chorych świń ze wspólnych kojców.
6 . Przed zasiedleniem pomieszczenie:
- wysprzątać
- umyć
- wydezynfekować
- wysuszyć
- ogrzać do temperatury 20-24ºC
7 . W trakcie odchowu należy utrzymywać temperaturę 18-24ºC (w zależności od wieku i wagi zwierząt), prawidłowo wentylować i nie dopuszczać do przeciągów.
8 . Nie wolno nadmiernie zagęszczać zwierząt. Powierzchnia na tucznika to 0,7 – 1,0 m² oraz 0,35 m koryta na jedną sztukę. W przypadku karmienia z autokarmików przestrzegać ilościowej ich obsady.
9 . Zwierzęta powinny otrzymywać dobrą jakościowo paszę oraz mieć stały dostęp do świeżej i czystej wody.
10 . Natychmiast po zasiedleniu chlewni uzgodnić z lekarzem weterynarii profilaktykę i chemioterapię dla nowo zakupionych zwierząt.
Błędy w tuczu otwartym (Vet-com)
Do najczęściej popełnianych przez hodowców błędów zaliczyć należy:
- kupowanie prosiąt (warchlaków) na targowisku,
- kupowanie zwierząt z kilku gospodarstw na raz,
- dostawianie zakupionych zwierząt do już przebywających w gospodarstwie,
- kupowanie prosiąt (warchlaków) od pośredników bez uzyskania od nich podstawowych informacji o stanie zdrowia nabywanych zwierząt,
- nie przestrzeganie zasad bioasekuracji i dobrostanu,
- brak terapii lekarsko-weterynaryjnej po wstawieniu zwierząt do gospodarstwa.
Bioasekuracja
Podstawową zasadą ekonomicznego chowu świń jest przestrzeganie zasady „całe pomieszczenie pełne – całe pomieszczenie puste” (CPP-CPP) czyli jednorazowe zapełnienie całego pomieszczenia.
Zasadę tą stosuje się w:
- porodówkach,
- warchlakarniach
- tuczarniach.
Rzadko stosuje się ją w sektorze krycia i macior ciężarnych.
Ideą tej zasady jest przerwanie możliwości zakażania się zwierząt między sobą. Na przykład:
- zakażania się prosiąt od macior w porodówkach,
- zakażania się zwierząt młodszych od starszych i na odwrót,
- uniemożliwienie przenoszenia zarazków na skutek mieszania różnych grup wiekowych zwierząt.
Zasada CPP-CPP umożliwia także dokładne mycie i prawidłową dezynfekcję po opróżnieniu pomieszczenia a więc zwierzęta zawsze wstawiane są do czystego sektora.
Nie jest sztuką wydawanie pieniędzy na leki. Sztuką jest by tak hodować świnie, żeby tych pieniędzy wydawać jak najmniej. Jeżeli już wydawać to przede wszystkim na profilaktykę, a resztę problemów załatwiać poprzez organizacje pracy na fermie:
- zapewnienie dobrostanu,
- prawidłowy dozór zwierząt,
- dobre żywienie,
- prowadzenie zabiegów weterynaryjno – zootechnicznych,
- przestrzeganie zasady CPP-CPP,
- itd.
Jesienne opryski herbicydem
Do walki z chwastami w zasiewach zbóż ozimych wykorzystywane są oprócz zabiegów uprawowych, środki chemiczne. Ich stosowanie w dużym stopniu zależy od terminu siewu, ponieważ w przypadku bardzo późnych siewów zabieg herbicydowy lepiej jest przesunąć na wiosnę.
Do najbardziej uciążliwych chwastów dwuliściennych w zbożach są przytulia czepna, chwasty rumianowate, i ostrożeń polny. Prawdziwą zmorą plantatorów jest miotła zbożowa. Do walki z chwastami w zasiewach zbóż ozimych wykorzystywane są, oprócz zabiegów uprawowych, środki chemiczne. Ich stosowanie w dużym stopniu zależy od terminu siewu, ponieważ w przypadku bardzo późnych siewów zabieg herbicydowy lepiej jest przesunąć na wiosnę. Obecny model odchwaszczania zbóż ozimych ukształtował się na poziomie wykonywania podstawowego zabiegu chwastobójczego jesienią i jeżeli zajdzie potrzeba wykonanie korekcyjnego wiosną. W przypadku, gdy siew wykonano w optymalnym terminie, jesienne opryski preparatem chwastobójczym są jak najbardziej wskazane, ponieważ pełnią ważną rolę w kontrolowaniu i regulacji zachwaszczenia łanu. Do jesiennego zwalczania chwastów sugeruje się dwa terminy, przed wschodami lub powschodowo.
Wiele zalet
Jesienne zwalczanie chwastów jest szczególnie ważne w uprawie jęczmienia ozimego, który ze względu na wczesny wysiew jest w tym okresie najbardziej narażony na silną konkurencję ze strony chwastów. Zabieg warto wykonać nie tylko w jęczmieniu, ale również w pszenicy i życie, ponieważ zboża właściwie odchwaszczone lepiej przezimują. Szybkie wyeliminowanie konkurencji chwastów dodatnio wpływa na silny rozwój systemu korzeniowego i części nadziemnej uprawianych zbóż, co wprowadza rośliny w okres zimowania silnie rozwinięte, w dobrej kondycji. Wczesne wyeliminowanie chwastów to oszczędność w nawożeniu, ponieważ użyte nawozy są pobierane jedynie przez zboża. Pozbawienie łanu chwastów oznacza również mniejszą jego wilgotność i ograniczenie dogodnych warunków dla rozwoju chorób grzybowych. Niewątpliwie jedną z największych zalet wykonania jesiennego oprysku jest możliwość wyeliminowania zabiegu wiosną lub ograniczenie go do taniego zabiegu korekcyjnego. Ważna jest również możliwość wyboru optymalnego terminu zabiegu w stosunku do fazy rozwojowej zbóż i chwastów, co czasami jest niemożliwe wiosną ze względu na roztopy i dodatkowo występujące opady.
Substancja aktywna kluczem do sukcesu
Preparaty herbicydowe wykazują najbardziej efektywne działanie, gdy zostaną zaaplikowane na chwasty będące w fazie 2-6 liści właściwych. Wybierając środek chemiczny należy zwrócić uwagę na rodzaj oraz stężenie substancji aktywnej. Firmy chemiczne polecają różne technologie i rodzaje środków do zwalczania konkretnych gatunków chwastów. Przy wyborze należy kierować się znajomością sytuacji istniejącej na polu i rodzaju chwastów występujących. Rolnik powinien wnikliwie monitorować plantację w ciągu sezonu wegetacyjnego, aby ustalić listę zagrażających gatunków roślin. Niepożądanym zjawiskiem jest uodpornianie się chwastów na działanie używanych i skutecznych herbicydów. Należy tu podkreślić, że zagadnienie nie dotyczy chwastów odpornych na dany związek, ale uodpornionych, czyli przejście ich z grupy wrażliwych do grupy niewrażliwych na tą samą substancję aktywną. Dobrym rozwiązaniem jest stosowanie zarejestrowanych mieszanin herbicydowych. Jeśli istnieje możliwość wyboru, zawsze lepiej jest zastosować taką mieszaninę, której poszczególne komponenty w różny sposób działają destrukcyjnie na chwasty.
Na czas
Późny termin aplikacji wiąże się również z ryzykiem wystąpienia niskich temperatur, które powodują, że wszystkie czynności życiowe rośliny przebiegają wolniej. Zastosowany dolistnie herbicyd powoli wnika do chwastów, a następnie wolno się rozprzestrzenia. Preparat staje się mniej skuteczny, jego początkowe działanie jest słabe, chwast zamiast ginąć wolno rośnie, stając się coraz silniejszy, jego kondycja wzrasta i ostatecznie nie ulega fitotoksycznemu działaniu herbicydu. Substancją aktywną, najbardziej skuteczną w niskich temperaturach, jest chlorotoluron. Ciecz opryskowa z tym związkiem nie zamarza do -3°C. W granicach 0°C można stosować fluorochloridon i pendimetalinę, preparaty przeznaczone tylko do zabiegów jesiennych. Do herbicydów działających w niskich temperaturach należy także zaliczyć tribenuron metylu, czyli Granstar 75 WG. Pozostałe sulfonylomoczniki (np. amidosulfuron, chlorosulfu-ron, flupyrosulfuron, jodosulfuron) działają na ogół w zakresie około 5-8°C.
Uciążliwa miotła zbożowa
Jednym z najbardziej uciążliwych chwastów zbożowych jest miotła zbożowa. Jest jednoroczną rośliną jarą, posiadającą tendencję do wschodów jesiennych. Kiełkowanie wymaga znacznej ilości wody, dlatego w warunkach wysokiej wilgotności jej wschody są bardziej intensywne. Siewka miotły zbożowej jest niepozorna. Duża konkurencyjność miotły zbożowej wynika z przystosowania się do rozwoju w niskich temperaturach. Po skiełkowaniu do rozwoju wystarcza jej minimalna temperatura dodatnia. W sytuacji, gdy zboża jeszcze nie rozpoczęły wegetacji, miotła powoli rośnie. Miotła zbożowa występuje na większości gleb, preferuje jednak lekkie, luźne z lekkim odczynem kwaśnym. Tym samym, jednym z czynników agrotechnicznych zapobiegających jej występowaniu jest wapnowanie. Jednak do jej radykalnego zwalczania zalecane są herbicydy.
Źródło: Raport Rolny nr 10(87) październik 2008
Odchwaszczanie zbóz jesienią
Warunkiem udanych plonów jest odpowiednio przygotowana gleba, stanowisko w płodozmianie, nawożenie i ochrona.
Walka z zachwaszczeniem - to częsty dylemat rolników: czy zwalczać chwasty jesienią, czy raczej wiosną? Odmiany bardziej zimotrwałe zdecydowanie lepiej odchwaszczać jesienią. Generalnie oprysk jesienny jest bardzo korzystny, gdyż uniemożliwia wschodzącym chwastom wykorzystywanie składników pokarmowych z gleby i zagłuszanie kiełkujących zbóż. Decyzja, czy opryskiwać plantację jesienią, powinna być podjęta po rozważeniu zimotrwałości danej odmiany i po ocenie stopnia zachwaszczenia pola.
Na słabszych glebach w pierwszej kolejności należy zasiać żyto. Pielęgnacja zasiewów jesienią praktycznie powinna zostać zaniechana, bądź ograniczona jedynie do bronowania.
Przykładowe herbicydy do zwalczania miotły zbożowej i chwastów dwuliściennych w pszenicy ozimej bezpośrednio po siewie
|
nazwa środka |
dawka |
uwagi |
|
Arelon Fox 550 SC |
2,0-2,5 |
bezpośrednio po siewie lub od fazy 3 liści do krzewienia |
|
Cougar 600 SC |
1,25-1,5 |
jw. |
|
Legato Plus 600 SC |
1,25-1,5 |
jw. |
|
Quartz Super |
2,0-2,5 |
jw. |
|
Glean 75 WP |
20-25 g |
przed wschodami lub po wschodach, do końca wegetacji jesiennej |
|
Dicuran 80 WP |
2,0 |
bezpośrednio po siewie |
|
Lentipur Flo 500 SC |
2,0 |
jw. |
|
Opal 500 SC |
2,0 |
jw. |
|
Racer 250 EC |
1,0-2,0 |
jw. |
|
Syncuran 80 WP |
2,0 |
jw. |
|
Tolurex 80 WP |
2,0 |
jw. |
|
Stomp 330 EC |
3,5-4,0 |
bezpośrednio po siewie lub po wschodach, do końca wegetacji jesiennej |
|
Stomp 400 EC |
3,0-3,5 |
jw. |
W przypadku spodziewania się dużego nasilenia występowania miotły zbożowej radzimy zastosować oprysk jesienny lub zimą (w zmniejszonej dawce). Bezpośrednio po siewie można zastosować:
Dicuran 80 WP 2 kg/ha
Lentipur 80 WP 2,0 kg/ha
Racer 25 EC 1,5 l/ha
Tolurex 2,0 kg/ha
Mimo oczywistych zalet zwalczania chwastów jesienią rolnicy częściej przekładają je na wiosnę. Głównym powodem jest ryzyko wymarzania plantacji w czasie zimy.
Zespół specjalistów z K-PODR w Minikowie,
Oddział w Przysieku
L E G A T O PLUS 600 S.C.
I OPIS DZIAŁANIA
Środek chwastobójczy, koncentrat w formie stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą, stosowany doglebowo lub nalistnie, przeznaczony do zwalczania chwastów dwuliściennych i niektórych jednoliściennych w zbożach ozimych w terminach przedwschodowych lub powschodowych. Zachowuje on długotrwałą skuteczność również w stosunku do chwastów później wschodzących.
DZIAŁANIE NA CHWASTY
Środek zawiera dwie substancje aktywne o uzupełniającym się sposobie działania. Obie substancje aktywne niszczą młode chwasty podczas ich kiełkowania i w czasie formowania systemu korzeniowego.
W przypadku stosowania powschodowego obie substancje aktywne działają w sposób wzajemnie się uzupełniający i są wchłaniane zarówno poprzez liście jak i korzenie chwastów.
Chwasty wrażliwe dwuliścienne np: bodziszek drobny, czyściec polny, dymnica pospolita, fiołek polny, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, jaskier polny, jasnota purpurowa, jasnota różowa, komosa biała, kurzyślad polny, łoboda ogrodowa,
łoczyga pospolita, mak polny, maruna bezwonna, niezapominajka polna, przytulia czepna, przetaczniki, rdesty, rogownica pospolita, rumian polny, rzodkiew
świrzepa, samosiewy rzepaku (w fazie kiełkowania), sporek polny, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne.
Chwasty wrażliwe jednoliścienne np: miotła zbożowa, wiechlina roczna, wyczyniec polny, życica wielokwiatowa.
Chwasty średnio wrażliwe np.: chaber bławatek, poziewnik szorstki.
Chwasty odporne np.: owies głuchy, chwasty wieloletnie.
II ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI
1. ZBOŻA OZIME
A) PSZENICA OZIMA
Środek stosować:
a) jesienią po siewie do czasu zakończenia jesiennej wegetacji rośliny uprawnej (bez względu na fazę rozwojową opryskiwanego zboża).
Zalecana dawka: 1,25-1,5 l/ha.
W celu zwalczenia wyczyńca polnego stosować dawkę 1,5 l/ha w okresie jego jesiennych wschodów.
W celu rozszerzenia zakresu zwalczanych gatunków chwastów, w tym o samosiewy rzepaku
Legato Plus 600 SC stosować łącznie ze środkiem Glean 75 WG w dawce:
Legato Plus 600 SC 0,75 l/ha + Glean 75 WG 15 g/ha.
Zabieg wykonać niedługo przed zakończeniem wegetacji, gdy pszenica znajduje się w fazie 1-2 liści.
b) wczesną wiosną bezpośrednio po ruszeniu wegetacji do fazy pełni krzewienia rośliny
uprawnej środek stosować w przypadku późno wysianej pszenicy, gdy chwasty nie
skiełkowały jesienią i w czasie zabiegu znajdują się we wczesnych fazach rozwojowych (np.
przytulia czepna do fazy dwóch okółków a miotła zbożowa w fazie 2-3 liści)
Zalecana dawka: 1,5 l/ha.
B) JĘCZMIEŃ OZIMY, PSZENŻYTO OZIME, ŻYTO
Środek stosować po siewie do czasu zakończenia jesiennej wegetacji rośliny uprawnej (bez względu na fazę rozwojową opryskiwanego zboża).
Zalecana dawka: 1,25-1,5 l/ha.
W celu zwalczenia wyczyńca polnego stosować dawkę 1,5 l/ha w okresie jego jesiennych wschodów.
Łagodna zima wpływa na przyspieszenie rozkładu substancji aktywnych, co skraca okres skutecznego działania środka wiosną.
Zalecana ilość wody: 200-300 l/ha.
Zalecane opryskiwanie: grubokropliste (podczas zabiegów przedwschodowych),
średniokropliste (podczas zabiegów powschodowych).
W przypadku stosowania środka ochrony roślin Legato Plus 600 SC w mieszaninie ze środkiem ochrony roślin Glean 75 WG należy stosować się do zaleceń określonych w etykiecie-instrukcji stosowania tego środka.
UWAGI:
1. Środek stosować tylko jeden raz w okresie wegetacji rośliny uprawnej.
2. Środek stosować na glebę dobrze uprawioną (bez grud).
3. Zboża wysiewać na równą głębokość (3-4 cm) przykrywając ziarno dokładnie ziemią.
4. Nie bronować gleby po przedwschodowym stosowaniu środka.
5. Wyższą z zalecanych dawek stosować na glebach zwięzłych i cięższych oraz na chwasty
w późniejszej fazie rozwojowej.
6. Zabieg powschodowy zalecany jest na glebach lekkich, piaszczystych lub kamienistych.
III PRZECIWWSKAZANIA
Środka nie stosować:
- w zbożach z wsiewką roślin motylkowatych
- na rośliny osłabione lub uszkodzone przez choroby, szkodniki, przymrozki lub suszę
Podczas stosowania środka nie dopuścić do:
- znoszenia cieczy użytkowej na sąsiednie rośliny uprawne-
- nakładania się cieczy użytkowej na stykach pasów zabiegowych i uwrociach.
MARATON 3 7 5 S.C.
I OPIS DZIAŁANIA
Maraton 375 SC jest środkiem chwastobójczym w formie koncentratu zawiesinowego do rozcieńczania wodą, stosowany nalistnie lub doglebowo, przeznaczony jest do zwalczania jednorocznych chwastów dwuliściennych i jednoliściennych w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym i życie.
Środek zawiera dwie substancje aktywne o wzajemnie uzupełniających się mechanizmach działania. Pobierany jest zarówno poprzez części nadziemne, jak i korzenie chwastów.
Najskuteczniej niszczy chwasty znajdujące się we wczesnych fazach rozwojowych – od fazy kiełkowania do fazy dwóch liści właściwych. Środek zachowuje długotrwałe działanie w stosunku do chwastów później wschodzących.
Chwasty wrażliwe np.: bodziszek drobny, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota
różowa, komosa biała, mak polny, maruna bezwonna, miotła zbożowa, ostróżeczka polna, przetacznik bluszczykowy, przetacznik perski, przetacznik kłosowy, przytulia czepna, rdest powojowy, rumian polny, rumianek pospolity, samosiewy rzepaku, stulicha psia, tasznik pospolity, tobołki polne.
Chwasty odporne np.: chwasty wieloletnie, głęboko korzeniące się .
II ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI
1. ROŚLINY ROLNICZE
PSZENICA OZIMA, PSZENŻYTO OZIME, ŻYTO
Zbieg wykonać jesienią po siewie, przed wschodami rośliny uprawnej lub po wschodach w fazie 1-2 liści. Zabieg można wykonać również w terminie późniejszym (faza 3-4 liści zbóż), ale pod warunkiem, że chwasty znajdują się w odpowiedniej fazie rozwojowej (od fazy liścieni do fazy 2 liści, przytulia czepna w fazie pierwszego okółka). Zabieg wykonany przed wschodami rośliny uprawnej jest odpowiedni dla zbóż wysianych po terminie optymalnym dla każdego z gatunków.
Zalecana dawka: 4 l/ha.
Zalecana ilość wody: 200-300 l/ha. Zalecane opryskiwanie: średniokropliste.
UWAGA!
Efekty działania środka są na ogół widoczne po 3-4 tygodniach od zastosowania. Pełnej oceny skuteczności chwastobójczej środka można dokonać dopiero w okresie wiosennym.
NASTĘPSTWO ROŚLIN
Środek rozkłada się w okresie wegetacji nie stwarzając zagrożenia dla roślin uprawianych następczo. W przypadku konieczności wcześniejszej likwidacji plantacji opryskanej środkiem Maraton 375 SC nie jest wskazane uprawianie rzepaku, cebuli, buraka pastewnego, życicy trwałej i sałaty. Po wykonaniu orki na głębokość 15 cm i dobrym wymieszaniu gleby można uprawiać lucernę, groch, pszenicę jarą i kukurydzę.
PRZECIWWSKAZANIA:
1. Środka nie stosować:
- na rośliny osłabione lub uszkodzone przez choroby, szkodniki lub przymrozki,
- na rośliny mokre oraz krotko przed przewidywanym deszczem,
- przed spodziewanym wystąpieniem przymrozków poniżej – 2oC,
- w zbożach z wsiewką roślin motylkowych.
2. Podczas stosowania środka nie dopuścić do:
- znoszenia cieczy użytkowej na sąsiednie plantacje roślin uprawnych
- nakładania się cieczy użytkowej na stykach pasow zabiegowych i uwrociach.
III SPORZĄDZANIE CIECZY UŻYTKOWEJ
Przed przystąpieniem do sporządzania cieczy użytkowej dokładnie ustalić potrzebną jej ilość. Zawartością opakowania przed użyciem wstrząsnąć. Odmierzoną ilość środka wlać do zbiornika opryskiwacza napełnionego częściowo wodą, z włączonym mieszadłem. Opróżnione opakowanie przepłukać trzykrotnie wodą, a popłuczyny wlać do zbiornika opryskiwacza z cieczą użytkową. Zbiornik opryskiwacza uzupełnić wodą do potrzebnej ilości. Po wlaniu środka do zbiornika opryskiwacza nie wyposażonego w mieszadło hydrauliczne ciecz w zbiorniku mechanicznie wymieszać.W przypadku przerw w opryskiwaniu przed ponownym przystąpieniem do pracy, dokładnie wymieszać ciecz użytkową w zbiorniku opryskiwacza. Po pracy aparaturę dokładnie wymyć.
G L E A N 75 WG
I OPIS DZIAŁANIA
Środek chwastobójczy w formie granulatu do sporządzania zawiesiny wodnej, przystosowany do odmierzania objętościowego, stosowany doglebowo lub nalistnie, przeznaczony do zwalczania chwastów dwuliściennych i miotły zbożowej w zbożach ozimych oraz lnie.
II DZIAŁANIE NA CHWASTY
Glean 75 WG jest selektywnym herbicydem o działaniu systemicznym. Pobierany jest poprzez liście oraz korzenie roślin i szybko przemieszczany w całej roślinie. Charakteryzuje się selektywnością czynną - tzn. rośliny chronione mają zdolność rozkładu środka. Wstrzymuje całkowicie lub ogranicza wzrost i rozwój chwastów wkrótce po zabiegu. Chwasty silnie zahamowane we wzroście i rozwoju nie stanowią konkurencji dla rośliny chronionej. Zastosowany przedwschodowo niszczy chwasty znajdujące się w fazie siewek. Susza, niskie, a także bardzo wysokie temperatury opóźniają działanie środka. Najlepszy efekt uzyskuje się stosując środek przedwschodowo lub na młode intensywnie rosnące chwasty. Chwasty jednoliścienne są skuteczniej niszczone przed wschodami. Glean 75 WG może być stosowany na wszystkich glebach, z wyjątkiem piasków oraz gleb o pH powyżej 7,5.
Chwasty wrażliwe np. bodziszek drobny, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, jasnota różowa, maruna bezwonna, miotła zbożowa, przytulia czepna, rdesty, rumian polny, tasznik pospolity, samosiewy rzepaku.
Chwasty średnio wrażliwe np.: chaber bławatek, fiołek polny, przetacznik perski, wyczyniec polny.
Chwasty odporne np.: chwasty prosowate, mlecz polny, owies głuchy, perz właściwy, skrzypy.
III ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI
ZBOŻA OZIME
STOSOWANIE JESIENNE (SZCZEGÓLNIE ZALECANE)
pszenica ozima, pszenżyto ozime
Środek stosować po siewie - przed wschodami lub po wschodach (od początku fazy drugiego liścia zboża), do końca wegetacji jesiennej. Przy przewadze zachwaszczenia miotłą zbożową zabieg wykonać najlepiej przed wschodami lub po wschodach do fazy trzech liści miotły. Gdy na polu przeważa przytulia czepna opryskiwać po wschodach do fazy trzech okółków przytulii.
Zalecana dawka: 20-25 g/ha.
W celu poszerzenia zakresu zwalczanych gatunków chwastów w pszenicy ozimej Glean 75 WG można stosować łącznie ze środkiem Legato Plus 600 SC w dawce: Glean 75 WG 15 g/ha + Legato Plus 600 SC 0,75 l/ha. Zabieg wykonać krótko przed zakończeniem wegetacji, gdy pszenica znajduje się w fazie 1-2 liści.
żyto
Środek stosować po siewie - przed wschodami lub po wschodach (od fazy 3 liści żyta) do zakończenia wegetacji jesiennej.
Zalecana dawka: 20-25 g/ha.
STOSOWANIE WIOSENNE
pszenica ozima
Środek stosować wczesną wiosną po rozpoczęciu wegetacji, na młode, szybko rosnące chwasty. Zalecana dawka: 15 g/ha.
Uwagi:
1. Wyższą z zalecanych dawkę stosować do zwalczania przytulii czepnej i miotły zbożowej oraz chwastów w starszej fazie rozwojowej.
2. Niekorzystny dla działania środka przebieg pogody (łagodna zima bez mrozów o dużej ilości opadów) może spowodować potrzebę dodatkowego zwalczania niektórych chwastów wiosną np. przytulii czepnej.
Rośliny inne niż zboża i len mogą być wrażliwe nawet na znikomą pozostałość środka w glebie. Najważniejszymi czynnikami warunkującymi rozkład środka w glebie są: kwasowość, wilgotność oraz aktywność mikrobiologiczna gleby. Wraz ze wzrostem kwasowości (zmniejszanie się wartości pH), wilgotności i temperatury gleby środek rozkłada się szybciej. Przed zastosowaniem środka Glean 75 WG należy:
1. zbadać odczyn gleby (pH w wodzie) poszczególnych pól, na których ma być stosowany środek (metodą wodnego roztworu gleby, stosunek wody do gleby 1:1),
2. wykluczyć możliwość stosowania na glebach o pH wyższym niż 7,5,
3. ustalić możliwość uprawy roślin następczych, po roślinach traktowanych środkiem Glean 75 WG (zgodnie z zaleceniami podanymi w punkcie "Następstwo roślin").
NASTĘPSTWO ROŚLIN
Po zastosowaniu środka Glean 75 WG w zalecanych dawkach jesienią, roślinami następczymi mogą być po upływie:
9 miesięcy - wyłącznie zboża oraz rzepak ozimy,
16 miesięcy - pozostałe rośliny z wyjątkiem buraków i lucerny,
24 miesięcy - można uprawiać wszystkie rośliny.
Przed siewem lub sadzeniem rośliny następczej zaleca się wykonanie orki.
Uwagi:
1. Wyższą z zalecanych dawkę stosować do zwalczania przytulii czepnej i miotły zbożowej oraz chwastów w starszej fazie rozwojowej.
2. Niekorzystny dla działania środka przebieg pogody (łagodna zima bez mrozów o dużej ilości opadów) może spowodować potrzebę dodatkowego zwalczania niektórych chwastów wiosną np. przytulii czepnej.
Po zastosowaniu środka Glean 75 WG wiosną roślinami następczymi mogą być:
W roku stosowania wyłącznie zboża, a po upływie:
12 miesięcy - pozostałe rośliny z wyjątkiem buraków i lucerny
24 miesięcy - wszystkie rośliny uprawne.
Przed siewem lub sadzeniem rośliny następczej zaleca się wykonanie orki.
Zalecana ilość wody: 200-300 l/ha. Zalecane opryskiwanie: średniokropliste.
NaturalCrop Poland Sp. z o.o. – wszelkie prawa zastrzeżone Tekst i grafika: Marta Schiller
Herbagreen® w uprawie rzepaku ozimego i pszenicy ozimej w kanonie zabiegów agrotechnicznych – od jesieni aż do lata
Nawóz dolistny Herbagreen® jest nowym elementem technologii produkcji roślin rolniczych. Jego bogaty skład oraz wielofunkcyjność działania pozwala na wkomponowanie go w agrotechnikę gospodarstwa jako środka do dokarmiania, pobudzania i podnoszenia odporności roślin.
Głównym celem jesiennego zabiegu jest wprowadzenie plantacji w okres spoczynku zimowego – w zdrowej i dobrej kondycji. Zastosowanie nawozu od wiosny do lata służy zapewnieniu lepszego startu roślin na początku krytycznych faz rozwojowych, wyrównaniu łanu oraz wzmocnieniu kwitnienia.
Na linię preparatów Herbagreen® składają się dwa warianty: Basic i Z20. Preparat podnosi odporność roślin na czynniki stresowe, a także dostarcza im niezbędne makro- i mikropierwiastki niezbędne do rozwoju biomasy i tworzenia parametrów strukturalnych plonu o wyższej jakości.
Efekty stosowania nawozów dolistnych Herbagreen:
- kompleksowe odżywieania i wzmocnienie cech użytkowych roślin
- stymulacja i poprawa rozwoju systemu korzeniowego,
- wzrost intensywności fotosyntezy, regulacja procesów oddychania, obniżenie zapotrzebowania na wodę oraz podwyższenie zawartości przeciwutleniaczy
- podniesienie odporności roślin na wyleganie, przymrozki, susze i gradobicia oraz szkodniki i choroby,
- dobre zwarcie łanu i podniesienie konkurencyjności o środowisko życiowe względem chwastów,
- racjonalizacja stosowania agrochemikaliów.
HERBAGREEN® W UPRAWIE RZEPAKU OZIMEGO
Korzyści wynikających ze stosowania Herbagreen® w uprawie rzepaku ozimego:
- wyższy plon nasion o wysokiej zawartości tłuszczu
- lepsze ukorzenienie i osadzenie szyjki korzeniowej,
- przyspieszenie faz rozwojowych,
- więcej łuszczyn z rośliny,
- bujny kwiatostan warunkujący masywne i dobrze sklejone łuszczyny,
- większa witalność i intensywniejsze zabarwienie roślin.
W uprawie rzepaku ozimego zalecane są 3 aplikacje: pierwszy zabieg należy wykonać jesienią, po wytworzeniu rozety liściowej (ok 6 liści), natomiast kolejne dwa zabiegi wiosną - w momencie ruszenia wegetacji i przed kwitnieniem.
HERBAGREEN® W UPRAWIE PSZENICY OZIMEJ
Korzyści wynikające ze stosowania Herbagreen® w uprawie pszenicy ozimej:
- wyższy plon o wysokich parametrach jakościowych
- dobrze ukorzenione i dokarmione rośliny
- wyrównany łan i wzmocnione cechy kształtujące parametry strukturalne plonu
- kłosy wypełnione ziarnem o wyższej MTZ,
- szybszy przyrost biomasy,
- lepsze wybarwienie roślin – dzięki większej zawartości chlorofilu w ilościach bezpośrednio intensyfikuje fotosyntezę
- lepsze cechy ziarna użytego jako materiał siewny.
W uprawie pszenicy ozimej, prewencyjnie zalecamy zastosowanie od 2 do 3 zabiegów, w tym dwa mają charaktr dokarmiający. Jesienna aplikacja Herbagreen ma na celu wprowadzenie roślin w zimowanie w dobrej i stabilnej kondycji.
Wiosną pierwszy zabieg należy wykonać w fazie pierwszego kolanka, drugi - w fazie liścia flagowego.
CEL JESIENNEJ APLIKACJI: polepszenie kondycji roślin, ukorzenienia, wzmocnienie na zimę.
Herbagreen® zastosowany jesienią ma za zadanie wprowadzić plantację w okres spoczynku zimowego w stabilnej i dobrej kondycji. Preparat dostosowuje się do biologii komórek roślinnych w konkretnych warunkach atmosferycznych i glebowych, wykazując działanie nawozowe i biostymulujące. Herbagreen® kontroluje rozwój rozety rzepaku i krzewienie zbóż, wzmacnia ich system korzeniowy oraz uodparnia je m.in. na czynniki stresowe podnosząc ich naturalną odporność w całym okresie wegetacji.
Herbagreen® buforuje ustrój tkanek roślinnych, przyczyniając się do obniżenia zapotrzebowanie na wodę – zwłaszcza jesienią, gdy rośliny przygotowując się do zimy zagęszczają soki komórkowe i zmniejszają swoją objętość.
W kanonie zabiegów jesiennych Herbagreen® powinien być zastosowany po ochronie roślin jako przypieczętowanie dotychczasowych zabiegów. Ewentualnie, jeżeli z różnych powodów oprysk będzie wykonany pomiędzy innymi zabiegami, Herbagreen® należy stosować po ochronie herbicydowej.
CEL WIOSENNEJ APLIKACJI: dokarmienie, lepszy start po zimie, wyrównanie i stabilizacja łanu, podwyższenie odporności na czynniki stresowe, kontrolowanie zapotrzebowania na wodę.
Wiosną Herbagreen® należy zastosować w celu dokarmienia, wyrównania łanu i stymulacji roślin na lepszy wiosenny start. Optymalne jest wykonanie pierwszego oprysku na początku faz krytycznych, tj. w przypadku rzepaku ozimego jest to początek strzelania w pęd, w przypadku upraw zbożowych – faza pierwszego kolanka.
Herbagreen® stabilizuje także pH soku komórkowego na poziomie 6,0-6,5, w wyniku czego rośliny są słabiej porażane przez patogeny.
Duże zagrożenie dla ozimin stanowią wiosenne odwilże przeplatane z przymrozkami oraz zaskorupienie gleb – sok komórkowy w tkankach młodych roślin zmienia wtedy swoje właściwości fizyko-chemiczne, np. gdy roślina ma za dużo „w sobie” wody, w czasie przymrozków może dojść do pękania tkanek. Herbagreen® odgrywa w tym przypadku rolę „płaszcza” ochronnego tkanek, poprzez regulację zawartości wody i mechanicznych właściwości ścian komórkowych.
CEL KOLEJNYCH APLIKACJI: dokarmianie, stabilizacja, stymulacja, odporność, wzmocnienie kwitnienia
Dzięki unikatowej formulacji, kompozycji i aktywacji składników, Herbagreen® w warunkach suszy i po wystąpieniu gradobicia wzmacnia rośliny oraz przyspiesza ich regenerację. W warunkach niedoborów wody w glebie, dokarmianie dolistne to jedyna możliwość zapewnienia roślinom potrzebnych jej makro i mikroelementów.
Optymalnie zaopatrzone w pierwiastki rośliny są intensywniej wybarwione, mają masywniejsze tkanki, a tempo ich wzrostu i rozwoju stabilizuje się względem warunków atmosferycznych. Plon nasion rzepaku i ziarna pszenicy jest wyrównany i o wyższej jakości.
Herbagreen® w zalecanych dawkach należy stosować do kwitnienia. Stężenie preparatu należy dostosować indywidualnie do potrzeb rośliny.
Herbagreen® aplikowany jest w formie zawiesiny, dzięki czemu cząsteczki preparatu powoli wchodzą w reakcje bio- chemiczne i fizyczne w komórce roślinnej. Można go stosować w stężeniu 0,2 - 1 % (np. 0,4-1,0 kg/ha w 200 l wody). Dawkę należy modyfikować zależnie od uprawy, fazy rozwojowej, wytworzonej biomasy oraz od ilości i częstotliwości planowanych zabiegów. Optymalnie zaleca się stężenie 0,3-0,5% (czyli 0,6-1,0 kg/ha w 200 litrach wody).
Preparaty mineralne z serii Herbagreen® wytwarzane są w technologii mikronizowania i elektrostatycznego
aktywowania wyłącznie naturalnych surowców mineralnych kalcytów i krzemianów. Wyróżnikiem tych
nawozów jest unikalne połączenie wapnia i krzemu oraz żelaza, magnezu, fosforu, potasu, siarki, sodu,
tytanu, manganu, boru, miedzi i cynku – w odpowiednich dobranych proporcjach.
Korzyści dokarmiania dolistnego Herbagreen®Basic w uprawie cebuli ozimej:
- poprawa kondycji i zdrowotności roślin przed zimą
- wzrost odpornosci na choroby, szkodniki i stresy klimatyczne (przymrozki, wahania temperatury, susze i gradobicia)
- stymulacja i poprawa rozwoju systemu korzeniowego
- wzrost zawartosci suchej masy i przeciwutleniaczy
- wzrost plonu
JESIENNA APLIKACJA:
Pierwszy zabieg 0,3 % roztworem Herbagreen® wykonać jesienią po wytworzeniu 2-4 liści właściwych (fazy 12-14 wg skali BBCH).
CEL JESIENNEJ APLIKACJI: polepszenie kondycji roślin, ukorzenienia, wzmocnienie na zimę.
WIOSENNE APLIKACJE
- Pierwszy zabieg 0,3 % roztworem Herbagreen® wykonać w momencie ruszenia wegetacji (fazy 15-19 wg skali BBCH),
- Drugi zabieg wykonujemy na początku fazy przyrastania cebuli (fazy 40-43 wg skali BBCH)
CEL WIOSENNEJ APLIKACJI: dokarmienie, lepszy start po zimie, wyrównanie i stabilizacja roślin, podwyższenie odporności na czynniki stresowe, kontrolowanie zapotrzebowania na wodę.
Automaty paszowe dla tuczników
30 - 125 kg żywienie "na sucho"
|
 |
 |
 |
 |
|
AP 1T |
AP 2T |
AP 3T |
AP 4T |
|
 |
 |
 |
|
AP 2T/2 |
AP 3T/2 |
AP 4T/2 |
Automaty paszowe serii AP-T przeznaczone są do karmienia „na sucho” tuczników o wadze od 30kg do końca tuczu. Zaletą naszych karmników jest duża pojemność, stabilna, solidnie wykonana konstrukcja oraz szereg różnych rozwiązań technicznych, ułatwiających obsługę i zachowanie odpowiedniej higieny w żywieniu zwierząt.
Automaty z tej serii występują w kilku wersjach:
|
|
|
|
|
|
wersia LUX |
wersja INOX |
wersja z poidłem |
wersja z separatorem |
- Standard – automat wykonany w całości z płyty PE, wyposażony w poręczną i łatwą w obsłudze regulację plastikową
- LUX – automat wykonany z płyty PE, koryto z blachy nierdzewnej, posiada specjalne wzmocnienia i nową, precyzyjną metalową regulację oczkową
- AGRAR - automat wykonany z płyty PE, koryto z blachy nierdzewnej, wyposażone w poręczną i łatwą w obsłudze regulację plastikową
- SEP – automat standardowy ze specjalnym trójkątnym separatorem, oddzielającym poszczególne stanowiska żywieniowe
- Z poidłem - automat standardowy z zamontowanym pośrodku poidłem ze stali nierdzewnej
- INOX - automat wykonany w całości ze stali nierdzewnej, wyposażony w precyzyjną regulację oczkową
30 -125 kg żywienie "papkowe"
|
 |
 |
 |
|
APM 1T |
APM 2T |
APM 3T |
Automaty paszowe serii APM-T przeznaczone są do karmienia „na mokro” tuczników o wadze od 30kg do końca tuczu. Zaletą naszych karmników jest duża pojemność, stabilna, solidnie wykonana konstrukcja, precyzyjny system podawania paszy, zapobiegający jej zawilgoceniu oraz specjalnie wyprofilowane metalowe koryto ułatwiające pobieranie paszy
Automaty z tej serii występują w dwóch wersjach
- Standard – automat wykonany w całości z płyty PE, wyposażony w precyzyjną regulację oczkową z korytem z nierdzewki
- Eko - automat wykonany w całości z płyty PE, wyposażony w precyzyjną regulację oczkową z korytem z plastiku
Automaty paszowe dla warchlaków
|
|
Automaty paszowe serii AP-W przeznaczone są do karmienia „na sucho” warchlaków o wadze do 45kg. Zaletą naszych karmników jest duża pojemność, stabilna, solidnie wykonana konstrukcja oraz szereg różnych rozwiązań technicznych, ułatwiających obsługę i zachowanie odpowiedniej higieny w żywieniu zwierząt.
Automaty z tej serii występują w kilku wersjach
|
|
|
|
|
|
wersia LUX
|
wersja INOX |
wersja z poidłem |
wersja z separatorem |
- Standard – automat wykonany w całości z płyty PE, wyposażony w poręczną i łatwą w obsłudze regulację plastikową
- LUX – automat wykonany z płyty PE, koryto z blachy nierdzewnej, posiada specjalne wzmocnienia i nową, precyzyjną metalową regulację oczkową
- AGRAR - automat wykonany z płyty PE, koryto z blachy nierdzewnej, wyposażone w poręczną i łatwą w obsłudze regulację plastikową
- SEP – automat standardowy ze specjalnym trójkątnym separatorem, oddzielającym poszczególne stanowiska żywieniowe
- Z poidłem - automat standardowy z zamontowanym pośrodku poidłem ze stali nierdzewnej
- INOX - automat wykonany w całości ze stali nierdzewnej, wyposażony w precyzyjną regulację oczkową
Automaty dla macior
Automat paszowy serii APM 1M przeznaczony do karmienia „na mokro” macior. Jego budowa i zasada działania jest identyczna jak w przypadku automatów APM, ale został on przystosowany do karmienia macior poprzez specjalne, trójkątne wycięcie nad korytem, które zapewnia maciorze swobodny dostęp do mechanizmu wysypującego paszę.
|
|
|
|
APM 1 M |
|
|
|
|
|
|
|
Automaty paszowe serii AP-L, to automaty dozujące paszę, umieszczone nad korytami w kojcu porodowym, zapewniające maciorą duży komfort żywienia. Produkowane są w dwóch wersjach ze stali nierdzewnej i z płyty PE
|
|
|
|
|
|
Automaty dla prosiąt 0 - 15 kg żywienie "na sucho"
|
 |
 |
|
|
AP 2P |
AP 3P |
|
|
|
|
AP2P |
AP3P |
Karmniki serii AP-P przeznaczone są do karmienia prosiąt w kojcu porodowym. Pozwalają one na przyuczanie prosiąt do pobierania paszy z naszych automatów paszowych w kolejnych fazach rozwoju. Prezentowanie karmniki obsługują jeden miot, a ilość wysypywanej paszy reguluje się za pomocą pokrętła umieszczonego na ruchomej płycie czołowej. Nasze karmniki dostępne są w trzech wersjach: w całości z płyty PE, z korytem ze stali nierdzewnej oraz w całości ze stali nierdzewnej.
TUBO warchlakowe
|
|
|
|
|
WSPK/WSPO |
WSKK |
|
Automaty paszowe serii TUBO warchlak, to cała gama automatów tubowych przeznaczonych do „papkowego” karmienia warchlaków o wadze od 10 do 45 kg, doskonale sprawdzających się zarówno w chlewniach wyposażonych w automatyczne systemy podawania paszy, jak i budynkach z ręcznym zasypem. Każdy z automatów posiada uchylną pokrywę, chroniącą paszę przed zanieczyszczeniami oraz miejsce na doprowadzenie dwóch rur osypowych, co umożliwia podawanie dwóch rodzajów paszy. Zaletą naszych tubomatów są stabilne, dobrze wyprofilowane i łatwe w czyszczeniu koryta wykonane z polimerobetonu lub ze stali kwasoodpornej. Różnorodność kształtów i mechanizmów wysypowych pozwala wybrać karmnik optymalny dla istniejących warunków hodowlanych. Ilość wysypywanej paszy regulowana jest za pomocą nowego mechanizmu dźwigniowego, poruszanego ergonomicznie zaprojektowaną, metalową rączką. Zaś estetycznie wykonana tarcza nie tylko pozwala na precyzyjne dozowanie paszy, ale przede wszystkim uniemożliwia samoczynną zmianę ustawień w wyniku pobierania pokarmu przez zwierzęta. Wszystkie automaty warchlakowe posiadają kosz zasypowy o pojemności 120litrów (około 80kg paszy).
|
|
|
|
WPKK |
TUBO tucznikowe
|
|
|
|
|
TSPK/TSPO |
TSKK |
HOX |
|
|
|
|
Automaty paszowe serii TUBO tucznik, to cała gama automatów tubowych przeznaczonych do „papkowego” karmienia tuczników o wadze od 20 do 130 kg, doskonale sprawdzających się zarówno w chlewniach wyposażonych w automatyczne systemy podawania paszy, jak i budynkach z ręcznym zasypem. Każdy z automatów posiada uchylną pokrywę, chroniącą paszę przed zanieczyszczeniami oraz miejsce na doprowadzenie dwóch rur osypowych, co umożliwia podawanie dwóch rodzajów paszy. Zaletą naszych tubomatów są stabilne, dobrze wyprofilowane i łatwe w czyszczeniu koryta wykonane z polimerobetonu lub ze stali kwasoodpornej. Różnorodność kształtów i mechanizmów wysypowych pozwala wybrać karmnik optymalny dla istniejących warunków hodowlanych. Ilość wysypywanej paszy regulowana jest za pomocą nowego mechanizmu dźwigniowego, poruszanego ergonomicznie zaprojektowaną, metalową rączką. Zaś estetycznie wykonana tarcza nie tylko pozwala na precyzyjne dozowanie paszy, ale przede wszystkim uniemożliwia samoczynną zmianę ustawień w wyniku pobierania pokarmu przez zwierzęta. Aktualnie oprócz popularnych na polskim rynku pojedynczych automatów TUBO, z koszem o pojemności 120litrów (około 80kg paszy), wprowadziliśmy do sprzedaży automaty podwójne, które pozwalają obsłużyć kojce ze zwiększoną obsadą zwierząt.
|
|
|
|
|
TSPK |
TSKK |
|
Kojce porodowe dla loch i koryta
Kojec prosty
PRZEZNACZENIE
Kojec porodowy służy do wypraszania loch oraz odchowu prosiąt. Można stosować go we wszystkich typach chlewni; może być montowany pojedynczo lub w segmentach - ze wspólnymi ściankom! bocznymi. W kojcu maciora ustawiona jest na wprost. Lochy wprowadza się do kojca zazwyczaj dwa tygodnie przed wyproszeniem i utrzymuje razem z prosiętami 4-6 tygodni. Od dziesiątego dnia po porodzie można okresowo rozłączyć obie części jarzma umożliwiając w ten sposób poruszanie się lochy w kojcu. Po odsądzeniu lochy jarzmo unosi się, aby nie przeszkadzało prosiętom. Wprowadzenie maciory do kojca odbywa się przez usunięcie ściany tylnej a wyprowadzenie możliwe jest również drzwiami przednimi.
Kojec składa się z czterech przegród, z których jedna jest otwierana, dwuczęściowego ocynkowanego jarzma; koryta; podłogi rusztowej i podstawy pod ruszt.
ZALETY ZASTOSOWANIA KOJCA
Kojec porodowy pozytywnie wpływa na warunki środowiskowe prosiąt i loch. Jest kojcem uniwersalnym, prosięta mają dostęp do sutków niezależnie od wielkości maciory. Skutecznie zabezpiecza prosięta przed przygnieceniami przez maciorę - ilość odchowanych prosiąt przy stosowaniu kojców jest znacznie większa niż w tradycyjnym chowie.
Kojec skośny
PRZEZNACZENIE I BUDOWA ZALETY STOSOWANIA KOJCA
Kojec porodowy dla loch służy do wypraszania loch oraz do odchowu prosiąt. Można stosować go we wszystkich typach chlewni; może być montowany pojedynczo lub w segmentach - ze wspólnymi ścianami bocznymi. Lochy wprowadza się do kojca zazwyczaj dwa tygodnie przed wyproszeniem i utrzymuje razem z prosiętami 4-6 tygodni. Od dziesiątego dnia po porodzie można okresowo rozłączać obie części jarzma - umożliwia to poruszanie się lochy w kojcu. Po odsądzeniu lochy jarzmo unosi się, aby nie przeszkadzało prosiętom.
Kojec składa się z czterech przegród, z których jedna jest otwierana, dwuczęściowego ocynkowanego jarzma dla lochy, koryta z poliesterbetonu oraz budki dla prosiąt.
Wielkopolski kojec porodowy pozytywnie wpływa na warunki środowiskowe prosiąt i loch. Jest kojcem uniwersalnym - pozwala na utrzymanie loch o różnej wielkości, prosięta mają dostęp do sutków niezależnie od wielkości maciory. Przede wszystkim skutecznie zabezpiecza prosięta przed przygnieceniami przez maciorę - ilość odchowanych prosiąt przy stosowaniu kojców jest znacznie większa jak w tradycyjnym chowie.
Koryto skośne narożne dla macior do klatek porodowych
LEWE
Koryto skośne dla macior dedykowane do montażu przy kojcach porodowych (tzw. porodówkach).
Koryto wykonane jest polimerobetonu. Polmerobeton jest mieszanką grysów dolomitowych, kwarcu odpowiednio zgranulowanego oraz wytrzymałych i mocnych żywic poliestrowych. Żywice te posiadają atest PZH i są dopuszczone do stosowania w wyrobach będących w bezpośrednim kontakcie z żywnością. Dzięki temu koryta wykonane z polimerobetonu cechują się niezwykle wysoką odpornością kwasy i zasady występujące w paszach, a także są w 100% niewrażliwe na działanie środków chemicznych stosowanych czyszczenia i dezynfekcji.
Wytrzymałością i odpornością na zarysowania, polimerobeton dorównuje naturalnemu marmurowi, natomiast jednolita i gładka struktura powoduje, że tworzywo w ogóle nie nasiąka wodą.
Oferowany model to koryto lewe, oznacza to, że patrząc na nie od przodu koryto ma skos z lewej strony.
Koryta wyposażone są w tuleje elastyczne ułatwiające montaż oraz zabezpieczające koryto przed uszkodzeniem podczas montażu.
Koryto skośne narożne dla macior polimerobeton
PRAWE
Koryto skośne, narożne, prawe dla macior dedykowane do montażu przy kojcach porodowych (tzw. porodówkach).
Koryto wykonane jest polimerobetonu. Polmerobeton jest mieszanką grysów dolomitowych, kwarcu odpowiednio zgranulowanego oraz wytrzymałych i mocnych żywic poliestrowych. Żywice te posiadają atest PZH i są dopuszczone do stosowania w wyrobach będących w bezpośrednim kontakcie z żywnością. Dzięki temu koryta wykonane z polimerobetonu cechują się niezwykle wysoką odpornością kwasy i zasady występujące w paszach, a także są w 100% niewrażliwe na działanie środków chemicznych stosowanych czyszczenia i dezynfekcji.
Wytrzymałością i odpornością na zarysowania, polimerobeton dorównuje naturalnemu marmurowi, natomiast jednolita i gładka struktura powoduje, że tworzywo w ogóle nie nasiąka wodą.
Oferowany model to koryto prawe oznacza to, że patrząc na nie od przodu koryto ma skos z lewej strony.
Koryta wyposażone są w tuleje elastyczne ułatwiające montaż oraz zabezpieczające koryto przed uszkodzeniem podczas montażu.
Koryta wpinane w ruszt
Koryto wpinane w ruszt przeznaczone jest do żywienia prosiąt w pierwszych dniach po odsadzeniu. Mocowanie do podłoża za pomocą sprężyn i haków zapobiega przesuwanie się koryta ,gwarantując jego stabilność. Dodatkowo koryto zostało podzielone drabinką ze stali nierdzewnej, co zapobiega rozrzucaniu paszy i utrudnia prosiakom wchodzenie do środka. Optymalna obsada dla koryta to 20 warchlaków na długości 1metra.
Produkujemy dwa typy koryt, z płyty PE i ze stali nierdzewnej, w trzech wymiarach 100cm,150cm i 200cm
Poidła smoczkowe
|
|
|
|
|
Zraszacz |
Zraszacz |
|
|
|
|
|
|
Smoczek dla tuczników |
Smoczek dla prosiąt |
Smoczek dla tuczników |
|
|
|
|
|
|
Smoczek dla tuczników |
Smoczek do żywienia papkowego |
Smoczek dla tuczników |
|
Poidło dla prosiąt |
Uchwyt ścienny |
Zawór VR-H |
Poidła zbiornikowe
|
|
|
|
Selvan D |
|
|
|
||||
|
|
Selvan B |
|
Selvan C |
|
Selvan B Najpopularniejszy model poidła Selvana. Poidło posiada 5 litrowy zbiornik. Miseczka, zawór i języczek są wykonane z nierdzewnej stali. Konstrukcja poidła umożliwia łatwe podawanie leków. Regulowana wysokość. Dostępne również bez zbiornika jako model A-71 o wysokości 50 cm. Selvan B ma 68 cm wysokości.
Selvan C Poidło funkcjonujące na zasadzie systemu próżniowego. Idealne przy podawaniu preparatów mlekozastępczych dla prosiąt.
Pojemność 5 litrów. Dostarczane wraz z uchwytami mocującymi do ściany.
Selvan D Nowy model karmidła miseczkowego. Z wyjątkiem uchwytów mocujących do ściany, całość wykonana ze stali nierdzewnej, higieniczne i niedrogie. Pojemność 2 litry. Karmidło dostarczane z uchwytami mocującymi.
Poidła miskowe dla trzody
|
|
|
|
|
Typ: PM - 1 Ż |
Typ: PM - 2 Ż |
Typ: PM - 3 Ż |
|
|
|
|
|
Typ: PM -1 K |
Typ: PM - 2K |
Typ: PM - 3 K |
|
|
|
|
|
Poidło M90 |
Poidło M92R |
Poidło M93 |
|
|
|
|
|
Poidło M93 |
Poidło M95S |
Poidło M95U |
|
|
|
|
Poidło M96 |
Poidło M41A |
Pozostałe poidła i karmidła
Poidło dla drobiu 10L 
Wysokiej jakości, bardzo funkcjonalne poidło z tworzywa sztucznego.
Poidła tego typu przeznaczone są dla drobiu każdego gatunku. Poidło składa się z dwóch elementów:
- Zbiornik poidła o pojemności 10 litrów
- Podstawka poidła, średnica 35cm
Dwa elementy łączą się przy pomocy specjalnych zaczepów, dzięki którym łatwo przenosić poidło przy użyciu rączki.
Woda dozuje się samoczynnie na zasadzie różnicy ciśnień. Wystarczy napełnić
dostępne są również poidła 3L , 4L 
Karmiki dla drobiu: 
dostępne pojemności: 6kg, 14kg
Poidło dla cieląt 
Pojemnik na lizawkę 
Mocny i solidny pojemnik na lizawkę solną 10kg z dziurą w standardowym wymiarze.
TOLUREX 500 SC
Środek chwastobójczy, koncentrat w postaci stężonej zawiesiny do rozcieńczania wodą, stosowany doglebowo lub nalistnie, przeznaczony do zwalczania miotły zbożowej, tomki ościstej oraz niektórych jednorocznych chwastów dwuliściennych w: jęczmieniu ozimym, pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym.
DZIAŁANIE NA CHWASTY
Środek pobierany jest przez korzenie i liście chwastów. Chwasty dwuliścienne niszczy najskuteczniej od fazy kiełkowania do fazy 6 liści, a chwasty jednoliścienne od fazy kiełkowania do końca fazy krzewienia.
Chwasty wrażliwe np.: chaber bławatek, gwiazdnica pospolita, jaskier polny, jasnota różowa, komosa biała, kurzyślad polny, miłek letni, miotła zbożowa, niezapominajka polna, poziewnik szorstki, rdest ptasi, rumianek pospolity, skrytek polny, sporek polny, szczawik polny, tasznik pospolity, tobołki polne, tomka oścista, wiechlina roczna, wyczyniec polny.
Chwasty średnio wrażliwe np.: gorczyca polna, przytulia czepna (od kiełkowania do fazy 2 okółków liściowych), rdest kolankowy, rdest powojowy, rzodkiew świrzepa.
Chwasty odporne np.: dymnica pospolita, fiołki, mak polny, owies głuchy, przetaczniki, rdest plamisty, złocień polny.
ZAKRES STOSOWANIA, TERMINY I DAWKI
pszenica ozima.
Środek można stosować:
a) bezpośrednio po siewie pszenicy: -Zalecana dawka: 2 l/ha.
b) jesienią od fazy 3 liści pszenicy do wystąpienia nocnych przymrozków (faza 3 liści jest wówczas gdy trzeci liść jest dłuższy od drugiego i przestaje rosnąć): -Zalecana dawka: 2 l/ha. W przypadku dużych wahań temperatury między dniem i nocą środek może spowodować okresowe żółknięcie pszenicy.
c) w okresie spoczynku wegetacyjnego roślin, późną jesienią, zimą lub w okresie przedwiośnia, w warunkach umożliwiających wjazd opryskiwacza w pole: -Zalecana dawka: 1,5 l/ha. Zabieg może być również wykonany na glebę zamarzniętą, ale bez okrywy śnieżnej. Temperatura powietrza podczas zabiegu nie powinna być niższa niż minus 3ºC z uwagi na możliwość zamarzania cieczy użytkowej w rozpylaczach (dyszach) opryskiwacza.
Uwagi:
- Tolurex 500 SC stosowany w dawce 1,5 l/ha zwalcza głównie miotłę zbożową, dlatego w przypadku dużego nasilenia chwastów dwuliściennych, wiosną można stosować herbicydy typu regulatorów wzrostu zawierające MCPA, 2,4-D, dichloroprop w zalecanych terminach i dawkach.
- W temperaturze poniżej 0ºC zwracać szczególną uwagę na prawidłową pracę rozpylaczy opryskiwacza.
- Po wykonaniu zabiegu, zwłaszcza w temperaturze poniżej 0ºC, starannie umyć i osuszyć aparaturę (zbiornik opryskiwacza, układ przewodzenia cieczy, filtry, mieszadło, belkę polową i rozpylacze).
d) na przedwiośniu w przypadku silnego zachwaszczenia miotłą i przy średnim zachwaszczeniu chwastami dwuliściennymi: -Zalecana dawka: 2 l/ha.
e) wiosną, bezpośrednio po rozpoczęciu wegetacji roślin, od fazy3 liści pszenicy do fazy pełni krzewienia: -Zalecana dawka: 3 l/ha.
Uwaga
Odmiany pszenicy Alba i Almari są wrażliwe na środek w dawce 3 l/ha i w niesprzyjających warunkach mogą reagować obniżką plonu ziarna do 10 %.
Tolurex 500 SC stosowany wiosną w dawce 3 l/ha w niekorzystnych warunkach agrometeorologicznych może spowodować niewielkie uszkodzenia liści pszenicy ozimej w odmianach: Kobra, Elena oraz Izolda. Uszkodzenia te nie wpływają na plon ziarna.
jęczmień ozimy.
Środek można stosować:
a) jesienią, od fazy 3 liści jęczmienia do wystąpienia nocnych przymrozków: -Zalecana dawka: 2 l/ha.
b) w okresie spoczynku wegetacyjnego roślin, późną jesienią, zimą lub w okresie przedwiośnia, w warunkach umożliwiających wjazd opryskiwacza w pole: -Zalecana dawka: 1,5 l/ha.
Uwaga: Obowiązują takie same warunki stosowania środka jakie podano dla pszenicy ozimej.
c) na przedwiośniu w przypadku silnego zachwaszczenia miotłą zbożową i przy średnim zachwaszczeniu chwastami dwuliściennymi: -Zalecana dawka: 2 l/ha.
pszenżyto ozime.
Środek można stosować:
a) jesienią, bezpośrednio po siewie lub powschodowo od fazy 3-4 liści pszenżyta do wystąpienia nocnych przymrozków: -Zalecana dawka: 2 l/ha.
b) w okresie spoczynku wegetacyjnego roślin, w warunkach umożliwiających wjazd opryskiwacza w pole: -Zalecana dawka: 1,5 l/ha.
Uwaga: Obowiązują takie same warunki stosowania środka jak podano dla pszenicy ozimej.
c) na przedwiośniu, w przypadku silnego zachwaszczenia miotłą zbożową i przy średnim
zachwaszczeniu chwastami dwuliściennymi: -Zalecana dawka: 2 l/ha.
d) wiosną, bezpośrednio po rozpoczęciu wegetacji roślin: -Zalecana dawka: 3 l/ha.
UWAGI:
- Środek można stosować tylko na plantacjach o starannej uprawie przedsiewnej, przy wysiewie ziarna na jednakową głębokość 2-3 cm, oraz wyrównanych wschodach.
- Przy opryskiwaniu wiosennym najlepsze efekty zwalczania chwastów uzyskuje się w zbożach sianych w terminach agrotechnicznych późniejszych, od zalecanych.
- W zbożach sianych wcześnie, w których wschody miotły zbożowej pojawiają się jesienią, zabieg lepiej wykonać jesienią.
- Gdy wschody są nierównomierne środek może powodować uszkodzenie zbóż.
Uwaga
Zaleca się stosować opryskiwanie niskociśnieniowe(nie więcej niż 2-3 atm).
Zalecana ilość wody: 200-300 l/ha. Zalecane opryskiwanie: średniokropliste.
PRZECIWWSKAZANIA: Środka nie stosować: -w temperaturze powyżej 20ºC (powschodowy termin opryskiwania), -na glebach piaszczystych i torfowych oraz łatwo zamulających się, -na rośliny mokre lub zwiędnięte, -na rośliny uszkodzone przez choroby lub szkodniki, -wcześniej jak w fazie 3 liści pszenicy i jęczmienia, -w zbożach z wsiewką roślin motylkowych,
Podczas stosowania środka nie dopuścić do: -znoszenia cieczy użytkowej na sąsiednie plantacje roślin uprawnych ;
-nakładania się cieczy użytkowej na stykach pasów zabiegowych i uwrociach.
OKRES PREWENCJI DLA LUDZI, ZWIERZĄT, PSZCZÓŁ (okres zapobiegający zatruciu): NIE DOTYCZY
OKRES KARENCJI (okres od dnia ostatniego zabiegu do dnia zbioru roślin przeznaczonych do konsumpcji): NIE DOTYCZY
SPORZĄDZANIE CIECZY UŻYTKOWEJ
Przed przystąpieniem do sporządzania cieczy użytkowej dokładnie ustalić potrzebną jej ilość.
Zawartością opakowania przed użyciem wstrząsnąć. Odmierzoną ilość środka wlać do zbiornika opryskiwacza napełnionego częściowo wodą z włączonym mieszadłem i uzupełnić wodą do potrzebnej ilości. Po wlaniu środka do zbiornika opryskiwacza nie wyposażonego w mieszadło hydrauliczne ciecz w zbiorniku mechanicznie wymieszać.
Opróżnione opakowania przepłukać trzykrotnie wodą, a popłuczyny wlać do zbiornika opryskiwacza z cieczą użytkową.
W przypadku przerw w opryskiwaniu przed ponownym przystąpieniem do pracy, dokładnie wymieszać ciecz użytkową w zbiorniku opryskiwacza.
Po pracy aparaturę dokładnie wymyć.
|
|
"Dobre jak mleko, ale tańsze" preparaty mlekozastępcze pozwalają na całkowite zastąpienie mleka w odpoju cieląt i na obniżenie kosztów odchowu cieląt. Pójło z preparatu mlekozastępczego jest 2 -3 razy tańsze niż mleko krowie. Preparaty mlekozastępcze pokazane poniżej stanowią 50% wszystkich preparatów mlekozastępczych stosowanych w Polsce w żywieniu cieląt. Polecamy poić nimi cielęta za pomocą specjalnego karmnika umieszczonego na wysokości 60 cm od ziemi. Płynna pasza dostaje się wtedy w sposób fizjologiczny do trawieńca za pomocą tzw. "rynienki przełykowej".
Prawidłowa pozycja cielęcia przy karmieniu mlekiem lub preparatem mlekozastępczym. Poidełko na wysokości 60 cm od ziemi
Wszystkie preparaty mlekozastępcze posiadają zabezpieczenia przeciwbiegunkowe w postaci dodatku probiotyku (bakterie kwasu mlekowego) oraz kompleksu kwasów organicznych (kwas mlekowy, cytrynowy i mrówkowy). Probiotyk zawarty we wszystkich preparatach mlekozastępczych stanowi kontynuację profilaktyki przeciwbiegunkowej, rozpoczętej w pierwszym dniu życia cielęcia podaniem pasty probiotycznej. Vitalac S posiada dodatkowe zabezpieczenie antybiegunkowe w postaci specjalnie preparowanego siemienia lnianego i drożdży aktywnych, a Mlekowit zawiera unikalną kompozycję immunoglobulin i probiotyków w formule IMUPRO.
Polmass S.A. już 1995 roku nie stosuje antybiotyków paszowych w żadnych swoich programach żywieniowych.
W produkcji i sprzedaży preparatów mlekozastępczych POLMASS S.A. jest od wielu lat niekwestionowanym leaderem. Wszystkie niemal wiodące ośrodki chowu i hodowli bydła, większość czołowych mleczarni w kraju to nasi wieloletni partnerzy i klienci.
Dwudziestoletnie doświadczenie w doradztwie i produkcji preparatów mlekozastępczych zaowocowały faktem, iż
CO DRUGI CIELAK W POLSCE PIJE PREPARATY MLEKOZASTĘPCZE POLMASS S.A. !
Preparaty mlekozastępcze produkujemy w Bydgoszczy na najnowocześniejszej w Polsce linii produkcyjnej. Szczegółowa kontrola na każdym etapie produkcji jest potwierdzona certyfikatami ISO 9001:2001 i HACCP.
W wybranych preparatach mlekozastępczych nie stosuje się żadnych komponentów genetycznie modyfikowanych.
TURBO DRINK - wzmacniający i stymulujący dodatek energetyczny dla krów po porodzie. 
TURBO Drink jest unikalnym preparatem energetycznym przeznaczonym do odpajania krów bezpośrednio po wycieleniu w celu szybkiej regeneracji organizmu.
Jest nowoczesna koncepcja żywienia krów w dniu wycielenia, opartą na szybkim uzupełnieniu niedoborów energii, wapnia i witamin.
Komponenty – skład
W preparacie stosuje się wysoko przyswajalne składniki pokarmowe gwarantujące zniwelowanie niedoborów energetycznych i mineralnych oraz szybka regeneracją krowy po wycieleniu:
- glikol propylenowy i dekstroza jako „zastrzyk” energetyczny dla osłabionej krowy,
- fosforan jednowapniowy w połączeniu z energią przeciw zaleganiom poporodowym
- kwaśny węglan sodu (bufor) oraz propinian sodu poprzez podwyższenie pH żwacza pobudzają apetyt
Właściwości:
- zapobiega występowaniu porażeń poporodowych,
- ochrona przed przemieszczeniami trawieńca,
- eliminuje niedobory energii, witamin i skł. mineralnych,
- stymuluje apetyt po wycieleniu,
- zmniejszenie podatności na stres i szybkie powstanie po urodzeniu cielęcia
Dawkowanie
- Preparat należy zastosować bezpośrednio po wycieleniu.
- Należy rozpuścić saszetkę (1000g) w 10-20 litrach ciepłej wody (ok.380C) i podać jednorazowo do wypicia zaraz po porodzie.
Wzmacniający dodatek dietetyczny dla cieląt hamujący biegunki 
STOPPER Drink jest idealnym preparatem stosowanym w celu szybkiego i efektywnego zatrzymania stanów biegunkowych u cieląt.
Dostarcza młodym zwierzętom łatwo przyswajalną glukozę, elektrolity, niezbędne witaminy i składniki mineralne stymulując system odpornościowy.
Komponenty – skład
Dzięki zastosowaniu soli fizjologicznych w postaci chlorku potasu i sodu stany biegunkowe u cieląt zostają skutecznie zahamowane. Profilaktykę przeciwbiegunkowa wspomaga dodany wyciąg z kasztanowca, który wiąże nadmiar nie wchłoniętej wody z przewodu pokarmowego. Z kolei substancją wzmacniającą i składnikiem energetycznym dla chorego organizmu cielęcia jest glukoza.
Właściwości:
- skutecznie hamuje biegunki u cieląt,
- chroni kosmki jelitowe,
- spowalnia perystaltykę jelit,
- wyrównuje zaburzenia w gospodarce wodno-elektrolitowej,
- dostarcza łatwo przyswajalnej energii,
- stymuluje system odpornościowy jelit.
Dawkowanie
Stopper Drink jest przeznaczony dla cieląt cierpiących na silne biegunki.
1. najpierw należy odstawić mleko lub preparat mlekozastępczy
2. jedna saszetkę (200g) rozpuścić w 8-10 litrach ciepłej wody
3. roztwór podawać cielęciu w 3-4 odpasach w ciągu doby
4. można podawać za pomocą sondy
Podawanie preparatu w ciągu 1-2 dni powinno zatrzymać stan biegunkowy. Jednak w hodowlach, gdzie występują silne zachorowania biegunkowe zaleca się podawać preparat dłużej, tj. przez okres 3-4 dni.
Powrót do skarmiania preparatu mlekozastępczego powinien być stopniowy do momentu odzyskania dobrej kondycji.
Poidła dla bydła
Korpus poidła H-100
Dezynfekcja pomieszczeń gospodarczych
Dezynfekcję przeprowadzamy w celu zminimalizowania zagrożeń chorobotwórczych zwierząt spowodowanych występowaniem bakterii, wirusów i grzybów.
W wielu gospodarstwach nie docenia się wagi i znaczenia dezynfekcji i często wykonuje się ją niestarannie, sporadycznie lub wcale. Skutkiem takiego postępowania jest spadek odporności zwierząt, obniżenie skuteczności szczepień profilaktycznych i stosowanych leków.
W rezultacie dochodzi do zwiększenia liczby upadków, pogorszenia wyników produkcyjnych, co w konsekwencji skutkuje obniżeniem dochodowości gospodarstwa.
Dezynfekcja ma na celu zabezpieczenie przed zakażeniem zwierząt poprzez niszczenie w środowisku, w którym one przebywają, różnych form drobnoustrojów chorobotwórczych. Przystępując do zabiegu dezynfekcji należy pamiętać, że na jej skuteczność wpływa:
- liczba i rodzaj drobnoustrojów bytujących w budynkach
- właściwości chemiczne i fizyczne stosowanego środka dezynfekcyjnego
- stężenie i czas działania preparatu
- warunki wykonania dezynfekcji (temperatura, wilgotność, pH, zanieczyszczenia organiczne itp.).
Zabieg dezynfekcji przeprowadzamy różnymi metodami i sposobami w zależności od rodzaju i typu budynku, grupy zwierząt, warunków bytowania i technologii. Po dodaniu do wody wybranego środka chemicznego uzyskujemy właściwy płyn dezynfekcyjny w ilości i stężeniu zalecanym przez producenta. Ciecz roboczą nanosimy najczęściej przy użyciu opryskiwacza stosując niskie ciśnienie robocze i specjalne rozpylacze. Inną metodą jest wykorzystanie wytwornicy pary i przeprowadzenie odkażania parą o temperaturze do 200oC. Jednak i w tym przypadku, w celu zwiększenia skuteczności zabiegu, dodajemy do pary środek chemiczny. Aby dezynfekcja spełniła swoje zadanie wcześniej należy odpowiednio przygotować budynek do zabiegu odkażania.
Przed wykonaniem dezynfekcji należy wyprowadzić z pomieszczeń wszystkie zwierzęta. Następnie usuwamy sprzęt ruchomy, obornik, brudną ściółkę, resztki paszy. Po oczyszczeniu mechanicznym całe pomieszczenie zaleca się umyć wodą pod ciśnieniem z dodatkiem detergentów. Czyszczenie i mycie prowadzimy zawsze wg zasady od sufitu i górnych części ścian w kierunku podłogi. Szczególną uwagę należy zwrócić na pozostający zaschnięty obornik, który po obfitym zwilżeniu należy zeskrobać i usunąć. Obecność substancji organicznej osłabia działanie środków odkażających. Przy używaniu detergentów do mycia pomieszczeń należy pamiętać o dodatkowym spłukaniu czystą wodą, bo alkaliczne resztki środków czyszczących również pogarszają skuteczność wykonywanego zabiegu. Wszystkie powierzchnie przed dezynfekcją muszą być suche. Pozostałości wody na dezynfekowanej powierzchni rozwadniają zastosowany środek, zmniejszając jego stężenie, a tym samym obniżają skuteczność odkażania. Sprzęt usunięty z budynku powinien być oczyszczony i zdezynfekowany przed ponownym umieszczeniem w czystej chlewni.
Właściwa dezynfekcja powinna być przeprowadzona zgodnie z zaleceniami podanymi przez producenta preparatu na opakowaniu lub w załączonej ulotce. Dotyczy to szczególnie przestrzegania bhp, właściwego stężenia środka dezynfekcyjnego, odpowiedniej ilości cieczy roboczej, czasu działania na drobnoustroje. Wskazane jest również okresowe odkażanie systemów pojenia i zadawania paszy.
Skuteczność działania środków dezynfekcyjnych w znacznej mierze zależy od temperatury, dlatego szczególnie w miesiącach zimowych należy uwzględnić ten fakt podczas przygotowania i przeprowadzania dezynfekcji. Aby uzyskać dobry efekt dezynfekujący, przy stosowaniu niektórych preparatów, temperatura powierzchni odkażanych musi osiągnąć co najmniej 15°C. Dotyczy to głównie preparatów zawierających formaldehydy, dlatego też stosując dezynfekcje w mroźne dni, lepiej zastąpić je np. kwasami organicznymi.
Aby zapobiegać tworzeniu się odporności patogenów na dany preparat zaleca się zamienne ich stosowanie. Zmiany preparatu powinniśmy dokonać najpóźniej po trzeciej dezynfekcji. Ważne jest, aby do dezynfekcji wybierać preparaty, które charakteryzują się szerokim spektrum działania przeciwko patogenom bytującym w chlewni.
Wykonując dezynfekcje stosujemy wyłącznie środki zarejestrowane i dopuszczone do obrotu.
Do dezynfekcji używamy preparatów które charakteryzują się niską toksycznością dla zwierząt, a wysoką w stosunku do patogenów bytujących w środowisku chlewni. Do preparatów tych należą m.in.:RAPICID, Aldekol Des 03
Dezynfekcję "na mokro" należy przeprowadzić przynajmniej raz w roku, nawet jeśli zwierzęta są zdrowe. Tam gdzie jest to możliwe dobrym rozwiązaniem jest stosowanie zasady "całe pomieszczenia pełne - całe pomieszczenia puste", wówczas dezynfekcję wykonujemy regularnie po każdym przemieszczaniu lub sprzedaży zwierząt. Zwierzęta zawsze wprowadzamy do zdezynfekowanych obiektów. Odkażaniu należy również poddać odzież ochronną, a także wybiegi dla zwierząt. Większość środków stosowanych do dezynfekcji w postaci koncentratu rozpuszczonego w wodzie ma działanie drażniące dlatego też wykonując zabieg należy chronić oczy i skórę, używać ubrań ochronnych, rękawic, masek, okularów. Pamiętajmy, aby zgodnie z przepisami każdorazowo zapisywać nazwę preparatu, numer partii, dawkę i datę wykonania zabiegu.
Innym rodzajem dezynfekcji stosowanej w budynkach gospodarskich jest tzw. dezynfekcja sucha. Polega ona na tym, że stosowany preparat nie wymaga żadnego rozcieńczania i jest bezpośrednio nanoszony na dezynfekowane powierzchnie lub ściółkę 1-2 razy w tygodniu przez równomierne posypywanie. Dawka na 1 m2 wynosi najczęściej od 50 do 100 gramów. Do tej grupy preparatów należy: DEZOSAN Wigor Środek ten wykazuje wielokierunkowe działanie na środowisko i mikroklimat chlewni. Służy głównie do dezynfekcji i sanityzacji budynków inwentarskich. Z uwagi na brak toksyczności dla otoczenia może być stosowane w obecności zwierząt. Preparat nanosi się na powierzchnię po jej uprzednim mechanicznym oczyszczeniu lub bezpośrednio na ściółkę. Rodzaj podłoża nie ma znaczenia, może to być beton, ruszt, ściółka lub inne rodzaje posadzek. Preparat w znacznym stopniu niszczą larwy much, oocysty kokcydiów i jaja pasożytów. Regularnie stosowany skutecznie zwalcza chorobotwórcze bakterie, wirusy i grzyby. Wpływa korzystnie na mikroklimat pomieszczeń poprzez zmniejszenie wilgotności powietrza i ściółki oraz obniżenie poziomu amoniaku. Warto wspomnieć, że suchą dezynfekcją można objąć także same zwierzęta. Do utrzymania higieny i osuszania prosiąt stosuje się preparat w postaci proszku do posypywania noworodków oraz miejsc przebywania zwierząt (kojce, klatki, stanowiska porodowe itp.). Wykazuje on właściwości osuszające, dezodorujące i odkażające. Do tej grupy środków należy również Dezosan Wigor.
Oprócz przeprowadzania zabiegów odkażających wewnątrz budynków konieczne jest zabezpieczenie zwierząt przed chorobotwórczymi zarazkami, które mogą dostać z zewnątrz gospodarstwa. W tym celu należy stosować ciągłą dezynfekcję w postaci mat wykładanych przed wjazdem do gospodarstwa i przed budynkami inwentarskimi. Skuteczność działania mat zależy od stałego uzupełniania płynów dezynfekujących
Producenci zwierząt powinni pamiętać, że zwalczanie pasożytów i chorób jest dużo trudniejsze i bardziej kosztowne niż zapobieganie ich występowaniu, dlatego też warto podejmować wszelkie działania profilaktyczne. Głównym działaniem profilaktycznym w chowie zwierząt jest systematyczne stosowanie dezynfekcji.
Dezosan Wigor jest przeznaczony do dezynfekcji pomieszczeń gdzie chowanych jest wiele gatunków zwierząt hodowlanych, oraz w schroniskach dla zwierząt. Wszędzie tam gdzie występuje duża koncentracja zwierząt. W celu uzyskania najlepszych efektów, dezynfekcję stanowisk i kojców należy przeprowadzać tam, gdzie przebywają zwierzęta oraz na drogach komunikacyjnych. Dezynfekcja dróg komunikacyjnych jest bardzo istotna, ponieważ stanowi barierę dla patogenów chorobotwórczych, które mogłyby zostać przeniesione z zewnątrz lub z kojca do kojca.
Właściwości preparatu Dezosan Wigor:
- skutecznie zwalcza bakterie, wirusy, grzyby oraz kokcydia
- jest larwobójczy dla larw much
- poprawia mikroklimat pomieszczeń inwentarskich
- zmniejsza stężenie amoniaku
- osusza powierzchnie dezynfekowane
- jest nietoksyczny dla ludzi i zwierząt
- może być stosowany w obecności zwierząt
- pozwala utrzymać dobrostan zwierząt
Zastosowanie:
Dezosan Wigor stosuje się poprzez rozsypywanie preparatu na powierzchnię dezynfekowaną w dawce 40-100 g/m2. Dezynfekcję należy przeprowadzać, co 7 dni. Jeżeli preparat jest stosowany po raz pierwszy to należy stosować go przez pierwsze 3 dni codziennie i następne, co 7 dni.
RAPICID Płynny preparat do dezynfekcji i sanityzacji o właściwościach myjących.
Właściwości i działanie
Rapicid jest połączeniem jodoforu z detergentem. Dzięki temu wykazuje zarówno szerokie spektrum działania wiruso-, bakterio- i grzybobójczego, jak również właściwości myjące. Rapicid inaktywuje m.in. wirusy pryszczycy, choroby pęcherzykowej świń, pomoru świń, choroby Aujeszkyego, wścieklizny, choroby Newcastle i choroby Mareka, niszczy tez m.in. Aspergillus fumigatus, Candida albicans i Microsporum canis. Zawartość środków powierzchniowo czynnych ułatwia roztworom roboczym preparatu Rapicid penetracje powierzchni porowatych i trudnych do odkażenia. Roztwory robocze preparatu są stabilne i nie tracą aktywności w obecności substancji i zanieczyszczeń organicznych ani w niskich temperaturach. Roztwory robocze cechują się niską toksycznością, nie wykazują właściwości drażniących ani uczulających, nie niszczą odkażanych powierzchni. W środowisku zewnętrznym preparat ulega biodegradacji.
Wskazania. Mycie oraz dezynfekcja pomieszczeń dla wszystkich gatunków zwierząt hodowlanych, środków transportu, wyposażenia laboratoryjnego, weterynaryjnego, zootechnicznego, nasączanie mat dezynfekcyjnych i sanityzacja wody.
Przeciwwskazania i środki ostrożności. Preparatu nie należy stosować do inaktywacji zarodników bakteryjnych i prątków w warunkach obiektów inwentarskich.
Stosowanie i dawkowanie
Rapicid jest stosowany w postaci roztworów do polewania, spryskiwania, wycierania lub zanurzania odkażanych przedmiotów, zamgławiania pomieszczeń z użyciem urządzeń wysokociśnieniowych oraz nasączania mat dezynfekcyjnych i wypełniania basenów przejazdowych. Roztwory robocze sporządza się przez zmieszanie odpowiedniej objętości preparatu z wodą. Temperatura roztworów roboczych nie powinna być wyższa niż 43oC. Przed wykonaniem dezynfekcji właściwej należy usunąć zwierzęta i zbędne wyposażenie z odkażanych pomieszczeń. Nadmiar substancji organicznych należy usunąć mechanicznie, co zwiększa skuteczność wykonywanych zabiegów dezynfekcyjnych. Zaleca się stosowanie roztworów o następujących stężeniach:
1 : 100/200 - dezynfekcja w ogniskach chorób zaka od stopnia zanieczyszczenia powierzchni oraz rodzaju drobnoustroju)
1: 400 - dezynfekcja ogólna w pomieszczeniach dla zwierząt
- maty dezynfekcyjne i baseny przejazdowe
1 : 500 - zamgławianie pomieszczeń w obecności zwierząt
1 : 600 - odkażanie narzędzi i wyposażenia weterynaryjnego, zootechnicznego i laboratoryjnego (przez 10-15 minut)
- dezynfekcja jaj w wylęgarniach drobiu
1 : 2500 - sanityzacja wody pitnej dla zwierząt. Po godzinie od zastosowania preparatu odkażane powierzchnie należy spłukać silnym strumieniem wody i pozostawić do wyschnięcia. Utrata żółtego koloru przez roztwór roboczy wskazuje na konieczność jego wymiany.
Interakcje. Nie należy miesząc preparatu z innymi środkami dezynfekcyjnymi i substancjami chemicznymi, szczególnie o odczynie zasadowym oraz z wybielaczami. Należy unikać odkażania powierzchni lub urządzeń wykonanych z aluminium lub jego stopów.
Warunki przechowywania. Przechowywać w oryginalnych, szczelnie zamkniętych opakowaniach, w dobrze wentylowanych pomieszczeniach. Przechowywać z dala od źródeł ognia.
Ostrzeżenia: W postaci stężonej preparat wykazuje właściwości drażniące. Przy przygotowywaniu roztworów roboczych należy stosowac środki ochrony osobistej. Przechowywać w miejscu niedostępnym dla dzieci.
Okres karencji Nie obowiązuje.
Aldekol DES 03 jest płynnym, pieniącym się środkiem dezynfekcyjnym o silnym działaniu bakteriobójczym na wszystkie formy wegetatywne bakterii Gram-dodatnich i Gram-ujemnych; wirusobójczym (wirusy otoczkowane i nieotoczkowane); grzybobójczym.
ALDEKOL DES 03 przeznaczony jest do dezynfekcji powierzchni i wykazuje długotrwałe działanie penetracyjne a także czyszczące. Posiada doskonałe właściwości lotne, gwarantujące dezynfekcję powietrza w budynku.
Wskazania: ALDEKOL DES 03 zwalcza między innymi nastepujące drobnoustroje i choroby przez nie powodowane: biegunka, adeno-wirusy, AE, bakterie Coli, bezmleczność poporodowa (MMA), botulizm, chlamydiozy, cholera, choroba Aujeszky'ego, choroba Gumboro, choroba Mareka, choroba Newcastle'a, choroba pęcherzykowa, CRD, EVD, grypa ptasia, gruźlica, grzybice- trychofitozy, gronkowcowe zapalenie stawów, IB, ILT, mykoplazmowe zapalenie płuc, nosówka, ORT, ospa świń, otręt (IBR-PIV), pałeczka ropy błękitnej, parvo-wirusy,zapalenie płuc powodowane przez Haemophilus, pomór, pryszczyca (FMD), salmonellozy, staphylokokoza, wirusowe zapalenie żołądka (SMEDI), wścieklizna, zapalenie jelit, zespół rozrodczo- oddechowy (PRRS).
Zastosowanie: ALDEKOL DES 03 znajduje zastosowanie przy dezynfekcji obiektów, pojazdów oraz powierzchni w:
- budynkach inwentarskich dla drobiu, trzody chlewnej i bydła
- lecznicach weterynaryjnych
- stacjach inseminacji zwierząt
- zakładach ubojowych
- fermach zwierząt futerkowych
- schroniskach dla zwierząt, itp.
Zastosowanie specjalne do dezynfekcji ogólnej drewna i narzędzi wykorzystywanych w produkcji pieczarek. Atest Państwowego Zakładu Higieny nr PZH/HT-1005/2001 z dnia 10.08.2001 r.
W pieczarkarniach Aldekol Des 03 zwalcza m.in. daktylium, suchą i białą zgniliznę, zielone pleśnie, rdzawą plamistość i inne.
Stosować wyłącznie w pustych pomieszczeniach! Nie stosować podczas uprawy.
Sposób zastosowania: ALDEKOL DES 03 może być stosowany przy pomocy następujących urządzeń: aparaty wysokociśnieniowe, opryskiwacze, aparaty spieniające, zamgławiacze termiczne (np. IGEBA) zamgławiacze elektryczne. Stosować na starannie umyte powierzchnie.
Dawkowanie: Pożądany efekt uzyskuje się stosując do 0,4 litra roztworu roboczego na 1 m2 powierzchni przy użyciu urządzeń tradycyjnych (stężenie robocze - patrz tabela) lub 1 do 2 litrów ALDEKOLU DES 03 na 1000 m3 kubatury obiektu przy użyciu zamgławiaczy termicznych.
Uwaga! Stosując zamgławiacze termiczne (np. IGEBA) należy 1 litr ALDEKOLU DES 03 rozcieńczyć w 1,0 litra wody (na ściółkę w 2 litrach wody); stosując zamgławiacze elektryczne należy rozcieńczyć 1 litr ALDEKOLU DES 03 w 5 litrach wody; zalecamy użycie dodatku wspomagającego zamgławianie (np. EWABO FOG-ADD) w ilości 10% w stosunku do ilości użytej wody.
Przykład: 0,1 litra EWABO FOG-ADD + 1 litr ALDEKOL DES 03 + 1 litr wody, najlepiej o temp. około 40°C.
|
DZIAŁANIE |
BAKTERIOBÓJCZE * |
GRZYBOBÓJCZE |
WIRUSOBÓJCZE OTOCZKOWANE |
WIRUSOBÓJCZE OTOCZKOWANE I NIEOTOCZKOWANE |
|
Stężenie robocze |
0,5% |
0,5% |
0,5% |
0,5% |
|
Minimalny czas działania |
2 godz. |
2 godz. |
2 godz. |
4 godz. |
* w stężeniu 2%, przy efektywnym czasie działania 1 godz.- skuteczny w stosunku do prątków, np. Mycobacterium avium, M. bovis i M. tuberculosis.
Warunki przechowywania: Pomieszczenie magazynowe dobrze wentylowane. Optymalna temperatura potwierdzona testem stabilności wynosi
20 - 25°C.
Działania niepożądane: ALDEKOL DES 03 nie jest, w świetle posiadanych przez nas informacji oraz wieloletnich doświadczeń, szkodliwy dla zdrowia, pod warunkiem stosowania się do naszych zaleceń oraz do ogólnych reguł postępowania z chemikaliami.Zawsze stosuj sprzęt BHP!
W formie nierozcieńczonej działa drażniąco na skórę oraz śluzówki. W razie podrażnień natychmiast dokładnie umyć dużą ilością wody i skontaktować się z lekarzem.
OGÓLNIE AGRESJA U ŚWIŃ
Wielu hodowców trzody chlewnej spotkało się z problemem gryzienia się świń. Zjawisko to powszechnie określa się terminem kanibalizmu. Przypadłość ta często opisywana jest w czasopismach rolniczych oraz poruszana w dyskusjach na forach internetowych. Wielu z nas wie, że straty ekonomiczne w przypadku jej występowania mogą być znaczące i nie ograniczają się tylko do zagryzienia oraz zgonu poszczególnych osobników. Wiążą się one głównie z niższymi przyrostami, słabym wykorzystaniem paszy, stresem i zakażeniem ran, co może doprowadzić do odrzucenia tusz w zakładzie rzeźnym.
Przypadki agresji trzody chlewnej zdarzają się zarówno w małych gospodarstwach, jak i w dużych fermach trzody chlewnej. Wynika to z faktu, że prawie wszystkie systemy utrzymania świń narzucają zwierzętom różnego rodzaju ograniczenia wymuszające nienaturalne zachowanie się. Niektóre z technologii chowu, szczególnie stosowane w produkcji przemysłowej, mogą powodować całkowity dyskomfort przebywania w chlewni i stały stres związany z brakiem możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb zwierząt.
W praktyce mamy jednak zwykle do czynienia z taką sytuacją, kiedy większość świń w kojcu atakuje się nawzajem obgryzając sobie ogony czy uszy. Najczęściej główną przyczyną kanibalizmu są błędy w zarządzaniu stadem. Początek problemu jest trudny do zaobserwowania; kanibalizm pojawia się nagle i często w mało spodziewanym przez nas momencie. Czasami kanibalizm występuje, zaskakując właściciela stada czy personel obsługujący świnie, wśród tuczników utrzymywanych przy odpowiedniej obsadzie w dobrych warunkach środowiskowych i żywionych prawidłowo zbilansowanymi paszami.
Świnie w każdej nowej grupie muszą ustalić wzajemną hierarchię walcząc ze sobą o zajęcie odpowiedniego miejsca. Walczą ze sobą odsadzone prosięta, warchlaki i tuczniki; także podczas transportu do rzeźni. Okres agresji powoduje obniżenie spożycia paszy, zwolnienie tempa wzrostu oraz gorsze wykorzystanie zjedzonej paszy. Jeśli kanibalizm zdarzył się bezpośrednio przed odstawą do rzeźni, mięso od takich tuczników może być gorszej jakości.
Agresja u świń jest ukierunkowana głównie na utrzymanie dominacji, obronę, uzyskanie większego komfortu, ale może być także objawem depresji, strachu itp. Występowaniu agresji sprzyja wiele czynników, np. nadmierna koncentracja zwierząt, nieodpowiedni mikroklimat pomieszczeń, ograniczenie ruchu i swobodnego odpoczynku oraz dostępu do miejsc żywienia i pojenia.
Agresywność wzmaga się również pod wpływem różnych sytuacji stresowych, do których można zaliczyć transport (szczególnie w złych warunkach), formowanie grup technologicznych, zabiegi weterynaryjne, częste przepędy oraz niewłaściwe obchodzenie się ze zwierzętami.
Kanibalizm jest jedną z form anormalnego zachowania się świń, która najczęściej objawia się w postaci obgryzania ogonów, uszu oraz czasami wygryzania boków. Straty ekonomiczne związane z występowaniem kanibalizmu są dość duże. Świnie słabo przyrastają, pogarsza się wykorzystanie paszy, a w bardziej zaawansowanych przypadkach przy pogryzieniach w okolicy kręgosłupa zdarzają się porażenia zadu, prowadzące nawet do upadków. Ponadto część tusz ulega dyskwalifikacji na skutek zmian ropnych oraz uszkodzeń skóry i tylnych partii ciała.
U loch kanibalizm może objawiać się atakowaniem i zjadaniem prosiąt. Zjawisko obgryzania ogonów występuje najczęściej u świń utrzymywanych na bezściółkowych, rusztowych, zimnych i mokrych podłogach.
Kanibalizm uszu dotyczy zwykle gryzienia podstawy ucha lub jego wierzchołka. Przyczyna obgryzania uszu nie jest jednoznacznie ustalona, przyjmuje się, że ma charakter wieloczynnikowy i może być związana m.in. z brakiem zaspokojenia odruchu ssania - naturalnie występującego u małych zwierząt. Zjawisko to zauważa się głównie w grupach wcześnie odsadzonych prosiąt, utrzymywanych w bardzo intensywnych warunkach produkcji. Występuje zarówno w systemie ściółkowym, jak i bezściółkowym oraz u prosiąt żywionych na sucho i na mokro.
Nasilenie kanibalizmu stwierdza się w kojcach i pomieszczeniach nadmiernie zagęszczonych, gdzie brakuje wystarczającej przestrzeni do odpoczynku i pobierania karmy. Spośród innych czynników predysponujących do kanibalizmu wymienia się głównie warunki środowiskowe (niewłaściwa temperatura, wilgotność, szkodliwe gazy, zbyt intensywne światło itp.) oraz stres i błędy żywieniowe (niedobory witamin, składników mineralnych, brak białka lub jego niska jakość oraz mała ilość włókna surowego). Część żywieniowców wyraża pogląd, że nie jakość paszy, a raczej jej zbyt mała ilość lub brak dostępu do miejsc odpasu prowokuje agresję i kanibalizm. Bardzo ważne jest też to (a często niedoceniane przez hodowców), aby zapewnić wszystkim grupom świń stałą możliwość zaspokajania pragnienia. Na jedno poidło powinno przypadać nie więcej niż 12-15 sztuk trzody chlewnej. Bardzo często rozwojowi kanibalizmu sprzyja równoczesne działanie kilku czynników, np. występowanie krwawiących obrażeń skóry i skarmianie pasz ubogich we włókno lub nieregularne karmienie.
Do pogryzień dochodzi często w sezonie wiosenno-letnim, w pomieszczeniach nadmiernie nasłonecznionych, w grupach warchlaków oraz u tuczników utrzymywanych w systemach bezściółkowych.
Zapobieganie agresji i kanibalizmowi może być oparte na podobnych zasadach. Podstawowym działaniem hodowcy powinno być zapewnienie zwierzętom odpowiednich warunków utrzymania umożliwiających w znacznie większym stopniu realizowanie przez świnie naturalnych potrzeb i zachowań. Wszelkie zmiany w technologiach produkcji powinny uwzględniać końcowy rachunek ekonomiczny.
Nasileniu występowania agresji w stadzie świń można przeciwdziałać przede wszystkim poprzez poprawę dobrostanu zwierząt (poczucie komfortu). Czasami wystarczy zastosować proste, praktyczne działania, np. podawanie ściółki. Ściółka odwraca uwagę zwierząt stwarzając możliwość jej penetracji, gryzienia, żucia i zabawy. Zaspokaja także wrodzoną potrzebę rycia oraz bywa wykorzystywana przez świnie jako balast przy skarmianiu skoncentrowanych mieszanek treściwych. Lochom pozwala na przygotowanie gniazda. Hodowcy wiedzą, że lochy przed porodem wykazują dużą ruchliwość i niepokój związany z silną potrzebą budowy gniazda, dodanie słomy lub innej ściółki do kojców porodowych zmniejsza stres u loch i przyczynia się do zmniejszenia strat wśród rodzących się prosiąt.
Agresję można także ograniczyć poprzez odpowiednie zagęszczenie w kojcach i właściwy sposób łączenia zwierząt. Nadmierna koncentracja świń sprawia, że zwierzęta stają się niespokojne, odpychają i kąsają sztuki słabsze, walczą o dostęp do paszy i wody, co prowadzi do pogorszenia wyników tuczu. Łączenie prosiąt powinno odbywać się jak najwcześniej, już na etapie porodówki, a uformowaną grupę technologiczną utrzymujemy przez okres warchlaka i tucznika. Pamiętać należy, że każde wprowadzenie lub usunięcie zwierzęcia z grupy może powodować walki, aż do ustalenia nowej struktury społecznej w kojcu.
Zwierzęta mają się czuć komfortowo. Nieprawidłowo dostosowana powierzchnia do liczby zwierząt w poszczególnych przedziałach wagowych wielokrotnie jest przyczyną atakowania się świń. Przykładowo w utrzymaniu grupowym dla warchlaka o wadze 31-50 kg należy zapewnić 0,4 m2 powierzchni posadzki kojca, a dla tucznika o masie powyżej 110 kg powierzchnia ta powinna wynosić około 1 m2 na sztukę. Następnym czynnikiem wpływającym na ujawnienie się antagonistycznych zachowań jest światło i mikroklimat pomieszczeń, czyli: nieodpowiednia temperatura, stężenie gazów (dwutlenku węgla, siarkowodoru i amoniaku), słaba wentylacja, wysoka wilgotność oraz intensywne oświetlenie w budynku. Niejednokrotnie zwierzęta obgryzają sobie uszy i ogony z nudów. W celu ograniczenia zwiększonego zainteresowania się świń sobą nawzajem należy zastosować wszelakiego rodzaju przedmioty (np. łańcuchy, piłki, kosze ze słomą). Z doświadczenia wiem, że wykorzystanie powyższych rzeczy wpływa na zmniejszenie częstotliwości występowania bójek w stadzie i minimalizuje przyczyny agresywnych zachowań zwierząt.
Prowokator w stadzie. Uważa się, że genetyka i cechy osobnicze również przyczyniają się do wrogich zachowań w danej grupie zwierząt. Problem ten ujawnia się wówczas, gdy łączymy w czasie tuczu np. dwie grupy warchlaków. Zwierzęta stają się niespokojne i zaczynają ustalać nową hierarchię w stadzie, co wiąże się z walkami między poszczególnymi osobnikami. Dlatego musimy pamiętać, aby zwierzęta łączyć w grupy zaraz po odsadzeniu prosiąt. Zdarza się, że prowokatorem podgryzania jest tylko jeden warchlak lub tucznik. Jeśli zauważymy takiego osobnika, powinniśmy jak najszybciej usunąć go z kojca. Pogryzionym często zaczynają interesować się pozostałe zwierzęta w grupie, szczególnie wtedy, kiedy następuje krwawienie z ran. Atakują go, biegają za nim, co w rezultacie może doprowadzić do ujawnienia się początkowej fazy kanibalizmu.
Antagonizmy wśród loch występujące podczas grupowania po odsadzeniu prosiąt, minimalizujemy umieszczając obce sobie sztuki w nowym, nieznanym wszystkim osobnikom pomieszczeniu. Kanibalizm wśród loch może powodować brak rui, utratę zarodków, niższą masę ciała prosiąt urodzonych, a także gorszą mleczność. Lochy prośne utrzymywane w grupach mogą atakować sromy innych loch.
Nie bez znaczenia jest również żywienie zwierząt. Uważa się, że jedną z przyczyn występowania tego typu zjawisk jest niedobór składników mineralnych i witamin. W szczególności ograniczenie takich składników, jak: fosfor, wapń, magnez i sód oraz nieodpowiedni poziom włókna i białka powodują zmiany zachowań świń. Należy pamiętać, aby dostosować liczbę zwierząt w kojcu do długości koryta lub do liczby automatycznych karmników. Nie można zapomnieć o stałym dostępie zwierząt do wody i świeżej paszy. Jak już wcześniej zaznaczyłem, brak komfortu będzie sprzyjał agresywnemu zachowaniu się świń. Jednym ze skutecznych sposobów zapobiegania jest również obcinanie ogonków prosiętom w pierwszych dniach po urodzeniu. W celu przeciwdziałania agresji zwierzęta najbardziej agresywne lub najczęściej atakowane powinny być przeniesione do oddzielnych kojców. Zastosowanie profilaktycznie tlenku magnezu może pomóc hodowcom w ograniczeniu zjawiska agresji wśród zwierząt. Lekarze weterynarii zalecają dodawanie 2 kg tlenku magnezu na 1 tonę paszy.
Suma sumarum najczęstszymi czynnikami sprzyjającymi wybuchowi kanibalizmu są:
- przegęszczenie świń w kojcu
- rusztowa podłoga w kojcach
- zbyt suche powietrze w chlewni
- cierpienia wywołane chorobą
- zbyt gorąco (lub zbyt zimno) w chlewni
- nieprawidłowa wentylacja (zbyt intensywna lub niewystarczająca)
- za wysoka (lub za niska) wilgotność względna powietrza w chlewni
- nadmierne stężenie gazów szkodliwych w chlewni (amoniak, dwutlenek węgla, siarkowodór i inne),
- zbyt intensywne natężenie światła, zwłaszcza w budynkach bezokiennych.
Niedobory pokarmowe wynikające z braku zbilansowania mieszanki paszowej (zawartość energii, białka, składników mineralnych czy witamin), a zwłaszcza zbyt niskie spożycie paszy spowodowane utrudnionym dostępem do paszy, mogą być także przyczyną kanibalizmu. Zwiększenie poziomu włókna w paszy oraz dostawienie kolejnego karmidła mogą skutecznie zapobiec dalszemu atakowaniu się świń. Dobrze jest też skrócić świniom ogony. Jeśli już dojdzie do kanibalizmu, warto podjąć próbę zmiany parametrów środowiska w chlewni i metodą prób oraz błędów zidentyfikować czynnik sprzyjający takiemu zachowaniu się świń.
Na bieżąco dobrze zbilansować dawkę pokarmową, a doraźną pomocą ma być wyłączenie światła i zasłonięcie okien, dodać do paszy soli kuchennej (6 kg/tonę paszy), wrzucić do kojców plastikowe butelki (np. po wodzie mineralnej) i trochę ziarna na posadzkę lub do koryta; raz dziennie wrzucać do kojca papierowy worek wypełniony słomą, co z reguły również pomaga.
W bieżącej profilaktyce nietypowych zachowań świń należy stosować następujące rozwiązania:
• wyszukać i odizolować od grupy osobniki o skłonnościach do kanibalizmu i wykazujące stałą agresję wobec innych zwierząt,
• przy utrzymywaniu bezściółkowym, na ruszcie i w warunkach intensywnego chowu stosować skracanie ogonków u prosiąt w pierwszych dniach życia,
• izolować zwierzęta chore, słabe, odstające masą ciała od pozostałych świń i umieścić w oddzielnym boksie,
• umieszczać w kojcach różnego rodzaju „zabawki” (np. piłki, łańcuchy, linki, opony, kawałki obrobionego drewna) w celu ograniczenia nudzenia się świń w kojcach bezściółkowym,
• odosobnić zwierzęta - ofiary agresji i zastosować odpowiednie leczenie,
• stosować środki zaradcze - preparaty zapachowe przy łączeniu prosiąt i preparaty podane z wodą przed transportem zwierząt,
• jeżeli jest to tylko możliwe, to należy ścielić kojce,
• dostosować wielkość kojców dla poszczególnych grup wagowych,
• stosować zbilansowane żywienie (odpowiedni poziom włókna surowego, soli mineralnych, witamin),
• eliminować ze stada podstawowego osobniki, które dają w kojarzeniach potomstwo agresywne.
Podsumowując, pamiętajmy aby zapewnić hodowanej trzodzie chlewnej idealne warunki środowiskowe. Wiąże się to m.in. z zastosowaniem odpowiedniej wentylacji w celu zagwarantowania zwierzętom optymalnego mikroklimatu w pomieszczeniach. Unikajmy błędów związanych z nieodpowiednią budową kojców i ich przepełnieniem. Starajmy się nie formować zbyt późno nowych grup. Zapewnijmy stały dostęp do wody i świeżej, dobrze skomponowanej paszy, a zjawisko występowania agresywnego zachowania wśród zwierząt ograniczymy do minimum.
Rozród loszek
Profesor dr hab. Adam J. Zięcik
Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie
Żywieniowe i biotechniczne aspekty użytkowości rozrodczej loszek.
Istota flushingu.
Żywienie flushingowe jest dobrze znane i generalnie stosowane w praktyce. Flushing czyli zwiększenie ilości energii w dawce pokarmowej przez okres około 10 dni przed rują powoduje zwiększenie ilości owulujących pęcherzyków, gdyż selekcja przedowulacyjnej puli pęcherzyków jajnikowych następuje pomiędzy 14 a 16 dniem cyklu rujowego u świni. Jeszcze w latach 80-tych ubiegłego wieku flushing tłumaczono zwiększonym wydzielaniem FSH. Obecnie zjawisko flushingu wyjaśniane jest korzystnym oddziaływaniem insuliny, czynników wzrostu i prawdopodobnie innych hormonów metabolicznych nie tylko na wydzielanie hormonów gonadotropowych, ale również na bezpośredni rozwój pęcherzyków. Badania holenderskiej grupy Kemp’a i polskich ośrodków dowiodły, że podniesienie poziomu insuliny we krwi loszek można osiągnąć nawet stosując dietę izokaloryczną, gdzie część tłuszczu zastąpiona jest łatwo strawnymi cukrami czy glukozą.
Nie bez znaczenia może być też wielokrotność podawania takiej paszy loszkom. W naszych badaniach stwierdziliśmy, że najkorzystniej jest skarmiać taką paszę w trzech porcjach. Upraszczając, można stwierdzić, że flushing stosowany u loszek przez 10 dni przed wystąpieniem rui czyli w trakcie późnej fazy lutealnej i fazy pęcherzykowej cyklu rujowego powoduje lepszy rozwój pęcherzyków jajnikowych i selekcję większej puli pęcherzyków przeznaczonych do owulacji. Loszki po flushingu charakteryzują się wyższymi zawartościami LH, FSH i estradiolu we krwi w okresie okołoowulacyjnym w porównaniu do loszek żywionych tradycyjnie.
Konsekwencją zwiększonego wylewu przedowulacyjnego LH oraz obecności większej liczby i lepszej jakości pęcherzyków jajnikowych jest wzrost zawartości progesteronu we krwi, wydzielanego przez lepiej rozwinięte ciałka żółte. Loszki żywione bogatszą paszą przed pokryciem charakteryzują się wyższą zawartością progesteronu we krwi już 3 dni po owulacji, a ta wielkość jest skorelowana z większą przeżywalnością zarodków w 28 dniu ciąży. Istniał pogląd, że progesteron wpływa korzystnie na dojrzewanie zarodków jeszcze w jajowodzie oraz wpływa na lepsze przygotowanie błony śluzowej macicy do implantacji.
Sądzi się, że ograniczona funkcja ciałek żółtych jest główną przyczyną zmniejszonej płodności świń, a różnice w produkcji progesteronu w okresie wczesnej ciąży mogą być powodowane wpływem żywienia. Bardzo szybki wzrost poziomu progesteronu we krwi po wystąpieniu przedowulacyjnego wylewu LH obserwuje się u bardziej płodnych świń rasy Meishan w porównaniu do rasy Wielkiej Białej. Z drugiej strony obserwowano ujemny wpływ obniżonego poziomu progesteronu w 48 i 72 godzinie po wystąpieniu rui na przeżywalność zarodków w 28 dniu ciąży. Zawartość progesteronu w tkance lutealnej była również wysoce skorelowana z poziomem progesteronu w jajowodzie i we krwi obwodowej. Sugeruje to, że wzrost podjajnikowego, przeciwprądowego przenikania progesteronu jest odbiciem wczesnej funkcji ciałka żółtego. Poziom żywienia w całym cyklu rujowym poprzedzającym inseminację ma wpływ na płodność loszki. Nawet niewielkie ograniczenie żywienia szczególnie podczas późnej fazy lutealnej przenosi się na funkcję jajnika i poziom hormonów u loszki w okresie okołoowulacyjnym.
Kontrowersje wokół żywienia po inseminacji.
Przyjmuje się, że zarodki pozostają w jajowodzie około 2 dni, a wydzieliny jajowodu mają wpływ na ich żywotność. Dodatkowo czas spędzony w jajowodzie może być konieczny dla przygotowania macicy do odżywiania zarodka przed implantacją. Sekrecyjna aktywność błony śluzowej macicy jest ściśle związana z wydzielaniem hormonów jajnikowych, a synteza białek jest najwyższa gdy stosunek progesteronu do estradiolu jest wysoki. Niektóre białka wydzielane przez błonę śluzową macicy odgrywają rolę w odżywianiu zarodka.
Skoro koncentracja progesteronu we krwi po owulacji jest bardzo ważna dla dalszego losu zarodków należy zadbać, aby nie doszło do zbyt szybkiego obniżenia poziomu tego hormonu we krwi. Pobieranie pokarmu i jego trawienie jest ściśle związane z przepływem krwi w wątrobie, rozdziałem i metabolicznym oczyszczaniem hormonów steroidowych. W sytuacjach kiedy hormony steroidowe są aktywnie wydzielane jak np. progesteron we wczesnej ciąży, wysoka dawka pokarmowa powoduje przyspieszenie wydalania tego hormonu z krwi na skutek zwiększenia przepływu krwi w wątrobie i ma to niekorzystny wpływ na przeżywalność zarodków. Zaleca się więc ograniczenie podawania paszy przez okres około 2 tygodni po inseminacji. Foxcroftnp. proponuje natychmiastowe przejście na zmniejszoną dawkę pokarmową po inseminacji do poziomu 1.5 zapotrzebowania bytowego.
Nie we wszystkich badaniach stwierdzono jednak, że obniżenie poziomu progesteronu we krwi po obfitym żywieniu wpływa negatywnie na rozwój zarodków i przebieg ciąży u loszek. Istnieją również doniesienia, że niski poziom żywienia po inseminacji ma ujemny skutek na płodność loszek na skutek zamierania zarodków po 23 dniu ciąży. Przyczyny tych rozbieżnych danych są trudne do wyjaśnienia. Być może niektóre doświadczenia były przeprowadzone w okresie sezonowych obniżeń płodności. Virolainen i wsp. zalecają np. wysoki poziom żywienia loszek we wczesnej ciąży w okresie jesieni w celu poprawienia wskaźników oproszeń. Ostatnio ta sama grupa badaczy nie stwierdziła natomiast korzystnego wpływu obfitego żywienia po inseminacji na wskaźniki użytkowości rozrodczej u loch wieloródek. Okazało się, że przeżywalność zarodków w 35 dniu ciąży była największa (69%) u loch żywionych 2 kg paszy dziennie od wystąpienia owulacji przez 21 dni wczesnej ciąży, a najmniejsza (45%) u loch karmionych 4 kg paszy w tym samym okresie.
Wynika z tego, że w okresie wczesnej ciąży, niski poziom żywienia dla loch wieloródek wydaje się być optymalny. Jeżeli dotychczasowe rozbieżne poglądy dotyczące wpływu niskiego i wysokiego poziomu żywienia na użytkowość rozrodczą loszek i loch wieloródek zostaną potwierdzone, to należałoby opracować różne strategie żywienia tych dwóch grup zwierząt w okresie wczesnej ciąży. Należy również pamiętać, że doświadczenia naukowe przeprowadzane są zwykle w optymalnych warunkach utrzymania zwierząt i środowiska. W warunkach fermowych trzeba zawsze uwzględnić ryzyko wpływu czynników związanych z sezonowym osłabieniem rozrodczości czy też ujemnego wpływu czynników socjalnych (zagęszczenie, hierarchia w stadzie itp.).
Flushing a kontakt z knurem.
Najbardziej zalecanym sposobem na przyspieszenie dojrzałości płciowej u loszek jest kontakt z dojrzałym knurem. Oprócz realnego przyspieszenia terminu wystąpienia pierwszej rui, systematyczna stymulacja loszek knurem (2 razy dziennie od 5-15 min, w zależności od ilości loszek w kojcu), pozwala na zanotowanie terminu rui jeszcze przed wprowadzeniem loszek do grupy remontowej. Wykazano również, że najkorzystniejszy wpływ na wystąpienie pierwszej rui u loszek miał ich bezpośredni kontakt z dojrzałym knurem, który wchodził do każdego kojca z loszkami. Gorzej wypadła stymulacja knurem oddzielonym od loszek np. płotem. Ten sposób przyspieszenia wystąpienia dojrzałości płciowej ważny jest również ze względu na możliwość eliminacji od 10 do 20% loszek, które osiągną późno dojrzałość płciową, lub u których ruja nie wystąpi w przewidzianym terminie.
Na termin wystąpienia pierwszej rui wpływ ma oczywiście wiek i masa ciała. Np. loszki rasy Duroc w wieku poniżej 150 dni i o masie 80-85 kg osiągają dojrzałość płciową średnio po 17 dniach stymulacji knurem, a w wieku powyżej 170 dni i masie 160-165 kg już tylko po 7 dniach. Jeżeli loszki są cięższe i starsze w czasie pierwszej stymulacji, kontakt z knurem może być wykorzystany do synchronizacji wystąpienia pierwszej rui. Ten system stymulacji i synchronizacji wystąpienia dojrzałości płciowej stosowany jest już z powodzeniem w Polsce, a wyniki uzyskane na kilku fermach są obiecujące. Pomimo opublikowanych już kilku prac dotyczących wpływu knura na dojrzałość płciową loszek, do tej pory nie określono jaka jest cykliczność (powtarzalność) następnych rui.
Z drugiej strony wiadomo, że regularność rui wywołanych hormonalnie (PMSG i hCG) nie jest wysoka i sięga tylko 50%. Z badań przeprowadzonych niedawno na fermie A w województwie. warmińsko-mazurskim wynika, że druga ruja wystąpiła przeciętnie po 20.2±0.2 dniach, a trzecia po 19.8±0.2 dniach u monitorowanych loszek (loszki PIC). Interesujące jest, że długość pierwszej, drugiej i trzeciej rui była zbliżona i wynosiła odpowiednio 2.35, 2.62 i 2,46 dni. Skuteczność pokryć loszek stymulowanych knurem była wyjątkowo wysoka i wynosiła aż 98.5% przy ogólnej liczbie 137 loszek wprowadzonych do stada podstawowego.
Ostatnio Kapelański i współpracownicy zastosowali żywienie flushingowe u loszek przed wywołaniem pierwszej rui przy pomocy kontaktu z knurem lub gonadotropinami. W obu grupach uzyskali podobną liczbę urodzonych prosiąt w miocie i odchowanych od maciory – „jednorazówki”. Wiek krycia loszek stymulowanych knurem jak i liczba powtórzeń rui były jednak niższe niż u loszek stymulowanych gonadotropinami. Wskazuje to na możliwość szerokiego zastosowania tego biotechnicznego sposobu stymulacji pierwszej rui (flushing plus knur) w praktyce zootechnicznej.
Mykotoksyny w hodowli bydła mlecznego– kiedy możemy mówić że mamy problem ?
- Zwróć uwagę na nie oczekiwany spadek wydajności, kiedy wszystkie normalnie kontrolowane czynniki jak higiena, zarządzanie i skład pasz wydają się nie odbiegać od norm.
- Gdy pojawiają się mykotoksyny ich wykrycie poprzez testy jest bardzo trudne z powodu trudności przygotowania stosownych prób do badań – nie czuj się spokojny gdy testy wykażą ich brak w paszy.
- Zwróć uwagę na poniższe objawy:
¨ Obniżone pobranie paszy
¨ Skoki wydajności mlecznej
¨ Sporadyczne biegunki
¨ Obrzęki stawów skokowych i strzyków
¨ Podwyższona podatność na choroby
¨ Słabe wyniki rozrodcze
- Problem może występować w całym stadzie, u grupy zwierząt lub nawet u jednego lub dwu osobników.
- Problemy mogą występować sporadycznie i trwać od kilku dni do miesiąca
Kilka kluczowych pytań, na które musi sobie odpowiedzieć hodowca:
1. Czy krowy z nieoczekiwanych przyczyn produkują mniej?
2. Czy pobranie paszy lub wydajność mleczna odbiega od przeciętnych uzyskiwanych wcześniej w stadzie ?
3. Czy w ostatnim czasie zmieniło się źródło paszy np. otwarto nowy silos lub podawane są inne sianokiszonki np. z zakupu?
4. Czy zauważył pan ostatnio pleśń lub zagrzewanie się silosu, szczególnie na jego brzegach ?
5. Czy jeśli występują biegunki ich powodem jest jakaś konkretna choroba ?
6. Czy krowy nie reagują ostatnio na zabiegi weterynaryjne w oczekiwany sposób (szczepienia, antybiotyki) ?
Jeśli odpowiedz na jedno z powyższych pytań brzmi „tak” hodowca może właśnie borykać się z problemem występowania mykotoksyn w swoim stadzie.
Korzyści ze stosowania Mycosorb w diecie bydła mlecznego:
- Działa w każdym rodzaju paszy, w szerokim zakresie pH
- Zmniejsza zniszczenia do których prowadzą mykotoksyny w tkankach i funkcjonowaniu organów
- Eliminuje mykotoksyny poprawiając wydajność i opłacalność produkcji
- Poprawia wydajność rozrodczą
- Podnosi odporność
- Generuje szybsze przyrosty i wyższy poziom produkcji
- Obniża poziom mykotoksyn przekazywanych do mleka chroniąc tym samym młode zwierzęta
- Lepsza ochrona immunologiczna
- Podwyższona wydajność mleczna, utrzymanie poziomu tłuszczu i białka w mleku
- Redukcja poziomu Aflatoksyn M 1 w mleku
- Podniesienie wskaźników rozrodu
- Redukcja przypadków biegunek, syndromu krwotocznych jelit, uszkodzeń jelit
- Poprawia pobrania paszy
- Redukcja poziomu komórek somatycznych
Dawkowanie Mycosorb dla bydła:
ciężkie porażenie - 20g/szt/dzień, średnie - 10g/szt/dzień
Mycosorb jest naturalnym materiałem stosowanym w paszach dla drobiu i zwierząt inwentarskich. Produkt ten wprowadzony na rynek w roku 1993 szybko stał się najlepiej sprzedającym się produktem firmy Alltech, jak również produktem o najwyższej stopie wzrostu sprzedaży na całym świecie. Mycosorb otrzymał dwa patenty, które chronią jego nowatorski skład i metody produkcji.
Jak zapobiegać występowaniu zwiększonej ilości komórek somatycznych w mleku (LKS)?
Przetwórcy i konsumenci stawiają producentom mleka coraz większe wymagania jakościowe. W mleczarstwie, poziom komórek somatycznych (LKS) zawartych w mleku decyduje o określeniu jego klasy. W mleku klasy ekstra dopuszczalny ich poziom to 400 tysięcy w 1mililitrze. Komórki somatyczne to obumarłe komórki tkanki gruczołowej oraz leukocyty, które w czasie udoju przechodzą do mleka. Właśnie ich liczba określa jakość surowca. Występowanie nadmiernej ilości tych komórek w mleku świadczy o stanie zapalnym wymienia - mastitis. Stan zapalny wymienia niekorzystnie wpływa na jakość produktów wytwarzanych z mleka, gdyż obniża się w nich zawartość tłuszczu i laktozy, niszczona jest kazeina - podstawowe białko niezbędne do produkcji serów, wzrasta ilość wolnych kwasów tłuszczowych, co utrudnia przebieg dojrzewania serów, a zwiększona zawartość sodu i chloru nadaje mleku słonawy smak.
Liczba komórek somatycznych zmienia się w zależności od wieku krowy, pory roku, okresu laktacji, występowania rui, jednak należy pamiętać, że najczęściej jest ona miernikiem źle przeprowadzonego udoju lub zapalenia strzyków. Niestety, nie wszyscy rolnicy spełniają podstawowe warunki zapewniające produkcję mleka wysokiej jakości. A ich rola, jako producentów mleka jest najważniejsza w całym procesie wytwarzania przetworów mlecznych - są oni odpowiedzialni za uzyskanie wysokiej jakości surowca. Wartości mleka po wydojeniu nie da się poprawić żadnymi zabiegami, w najlepszym wypadku producent może starać się ją utrzymać. Nieodpowiednia jakość mleka to dla rolnika przede wszystkim problem ekonomiczny - punkty skupu, mleczarnie znacznie obniżają ceny skupowanego surowca niższej jakości zmniejszając rentowność całej produkcji. Jedynie sprzedaż mleka klasy ekstra umożliwia rolnikowi osiągnięcie opłacalności produkcji. Oczywiście na ocenę wartości produktu wpływa wiele parametrów, chociażby zawartość białka, tłuszczów, ogólna ilość bakterii, ale szczególnym problemem dla hodowców jest utrzymanie odpowiedniej liczby komórek somatycznych w mleku.
Norma fizjologiczna wynosi około 200 tysięcy komórek LKS w 1 ml. Im więcej znajduje się tych komórek w badanej próbce, tym niższą cenę osiąga surowiec. Podwyższone wartości tego parametru świadczą o tym, że organizm krowy nie funkcjonuje prawidłowo.
LKS zmienia się w zależności od wielu czynników, także tych, na które producent nie ma dużego wpływu:
- W okresie letnim na ogół występuje podwyższenie zawartości komórek somatycznych, co spowodowane jest wysoką temperaturą, podrażnieniami wywołanymi ukąszeniami owadów oraz urazami wymion, do których dochodzi podczas wypasania;
- Z wiekiem zwierzęcia zwiększa się ilość LKS, gdyż wraz z kolejnymi laktacjami rośnie ilość złuszczających się komórek nabłonka wymienia;
- W okresie laktacji występuje wzrost LKS, co wynika z fizjologii zwierzęcia i jest zjawiskiem całkowicie normalnym;
- Bardzo często wzrost tego parametru zauważa się także bezpośrednio przed zasuszeniem, co wcale nie musi być związane z występowaniem jakiegokolwiek czynnika chorobotwórczego;
- Okres rui, to okres, w którym standardowo wzrasta liczba komórek somatycznych w mleku;
Jednak eliminując powyższe czynniki, związane przede wszystkim z fizjologią zwierzęcia problem zbyt dużej ilości LKS można niwelować dzięki odpowiednim zabiegom. Niestety, podwyższona wartość tego parametru często wynika z nieodpowiedniej higieny i dbałości o bydło oraz z wyboru złego sposobu żywienia bydła mlecznego.
Bardzo ważnym czynnikiem determinującym jakość mleka jest utrzymanie obory w należytej czystości.
Jeżeli dój przeprowadzany jest na stanowiskach, przed jego rozpoczęciem trzeba usunąć nagromadzony obornik i podścielić suchą i czystą ściółkę. Czysta ściółka pozwoli na utrzymanie czystych wymion. Należy również pamiętać o przewietrzeniu obory przed udojem... Punktualność doju także wpływa na jakość mleka. Nieregularne rozpoczynanie doju lub jego opuszczenie powoduje obniżenie mleczności, może nawet doprowadzić do stanów zapalnych gruczołu mlekowego. Należy, zatem przestrzegać regularnych pór udoju. Bakterie, które wywołują schorzenia wymion, mogą być przenoszone także za pomocą niedomytych rąk, brudnych ścierek i odzieży roboczej oraz rzadko zmienianego płynu dezynfekcyjnego. Czynniki te powodują również wtórne zanieczyszczenie mleka bakteriami, pogarszając jego jakość. Dlatego bardzo ważne jest, aby utrzymywać odpowiednią higienę udoju. Nie należy zapomnieć o utrzymaniu aparatu udojowego w należytej czystości chociażby stosując we właściwych ilościach środki myjące. Warto pamiętać także o stosowaniu przeddajania, czyli usunięcia kilku strug mleka z każdego strzyka przed rozpoczęciem właściwego dojenia. Ten zabieg ma za zadanie usunięcie bakterii ze strzyków, ponieważ najwięcej bakterii zawiera pierwsza partia mleka. Kolejną ważną czynnością, którą należy zastosować przed udojem to mycie strzyków specjalnym środkiem dezynfekującym lub przeprowadzenie kąpieli w roztworze tego preparatu przed założeniem przyrządu udojowego. Podczas mycia i osuszania wymienia powinno się przeprowadzić jego masaż, co przygotuje zwierzę do udoju. Poubdojowa dezynfekcja strzyków jest równie ważna - unieszkodliwia większość czynników chorobotwórczych, jakie zostały na skórze wymienia po doju oraz zapewnia ochronę gruczołu mlekowego.
Należy raz jeszcze podkreślić, że ilość LKS i bakterii w mleku zależy od higieny doju, dlatego tak ważnym czynnikiem determinującym jakość mleka jest zachowanie odpowiedniej higieny obory, zwierząt, dojarek, zbiorników chłodzących oraz całego procesu pozyskiwania mleka.
Kolejnym ważnym elementem mającym wpływ na ilość LKS w mleku jest odpowiedni system żywienia. Ogromne znaczenie w profilaktyce zapalenia gruczołu mlekowego ma wybór odpowiedniej diety dla bydła mlecznego. Przyczyną wzrostu LKS mogą być takie błędy, jak:
- Skarmianie pasz złej jakości - spleśniałych, przemarzniętych;
- Radykalne zmiany sposobu żywienia, nie uwzględniające fizjologii zwierząt;
- Zadawanie pasz źle zbilansowanych, zwłaszcza pod kątem energii;
- Skarmianie mieszanek ubogich w mikro i makroelementy, co obniża odporność zwierząt na drobnoustroje chorobotwórcze;
- Nie zapewnienie krowom stałego dostępu do świeżej, czystej wody;
Zapobieganie podwyższaniu liczby komórek somatycznych w mleku jest najłatwiejszą i najtańszą metodą postępowania. Pomocnym może być specjalistyczny dodatek witaminowo-mineralny o odpowiednio dobranym składzie witaminowo-mineralnym, który zredukuje i pomoże utrzymać na niskim poziomie LKS.
Przy zwalczaniu mastitis trzeba pamiętać nie tylko o zapewnieniu higieny wymienia i pozyskiwania mleka, ale też o stosowaniu pełnej terapi i profilaktyki w okresie zasuszania oraz bezzwłocznie leczyć kliniczne postaci mastitis, a w przypadku pojawienia się zapalenia gruczołu mlekowego natychmiast odizolować chore osobniki od reszty stada.
Podsumowanie:
Identyfikacja problemu:
- regularna kontrola wyników próbnego udoju, identyfikacja krów, u których występuje niepokojąco wysoki poziom komórek somatycznych;
- pobranie od krów dających mleko o podwyższonym parametrze LKS próbek na posiewy, wykonanie antybiogramów i identyfikacja właściwych szczepów bakterii;
Higiena doju
- krowy chore należy doić jako ostatnie, by nie dopuścić do przenoszenia się bakterii na pozostałe osobniki, natomiast pierwiastki doić jako pierwsze;
- używać ściereczek do czyszczenia wymion dla każdej sztuki oddzielne, a przy chorych sztukach oddzielne również na każdy strzyk;
- starać się osuszać strzyki po czyszczeniu i używać do osuszania strzyków suchych ściereczek
- dipping po doju - preparaty błonotwórcze, mające na celu odkażenie, pielęgnację oraz regenerację skóry strzyków.
- przez pół godziny po zakończeniu doju nie pozwalać krowom kłaść się;
- utrzymywać urządzenia udojowe w należytej higienie, używając do ich dezynfekcji odpowiednich środków, przeprowadzać okresowe przeglądy dojarek, wymieniać gumy strzykowe, co pół roku;
Higiena legowisk:
- stosować okresowo wapno gaszone na część legowiskową, szczególnie na tylne części legowisk (pod ściółkę);
- stosować w miarę możliwości dużo świeżej dobrej słomy, "czystej", bez grzybów (np. przechowywanej pod przykryciem);
Żywienie
- nie stosować w żywieniu przegrzanych i nadpsutych kiszonek i siana ;
- stosować dobrze zbilansowaną dawka pokarmową;
- podawać specjalistyczne dodatki mineralno-witaminowe wspomagające walkę z problemem najlepiej Vitamix KW Somatic lub Fairy Fit Somat, które zapewnią poprawę mechanizmów obrony przed infekcją;
Selekcja
- brakowanie najbardziej problematycznych sztuk, szczególnie w przypadku nosicielek gronkowca złocistego (staphylococcus aureus);
- selekcjonowanie stada remontowego, nie należy zostawiać do odchowu cieliczek, których matki miały tendencje do podwyższonego poziomu komórek somatycznych w mleku;
Pozostałe czynniki
- stosowanie autoszczepionek;
- stosowanie ochrony antybiotykowej w okresie zasuszenia;
Mówiąc wielokrotnie o zdrowotności wymienia i zapadalności krów na mastitis odruchowo patrzymy zawsze na strzyki. Każdy wie, że jest to najczulszy punkt wymienia i jednocześnie jedyne wrota dla bakterii i drobnoustrojów w okresie trwania laktacji zwierzęcia. To jaki jest ich stan zdrowotny i fizjologiczny, w tym również budowa w znacznym stopniu warunkuje nam poziom mastitis i wzrost komórek somatycznych w mleku.
Budowa wymienia oraz strzyków jest indywidualną cechą danego osobnika, tym samym odpowiednio prowadzona selekcja krów oraz dobór buhajów może w znacznym stopniu „poprawić” wymię oraz istotnie zmniejszyć poziom komórek somatycznych. Pomocna jest tu ocena budowy strzyków (w skali 1-9 pkt) dokonywana przy okazji oceny pokrojów krów ras mlecznych.
Schemat 1
Kształt, długość czy miejsce zamocowania strzyków ma nie tylko wpływ na jakość udojonego mleka, ale także na ogólną zdrowotność wymienia. Badania z tego zakresu oraz praktyka jasno wskazują, że długość strzyków powyżej 8,0 cm zwiększają ryzyko powstawania mastitis w stosunku do strzyków krótkich. Badania holenderskie sugerują, że za optymalne wymiary należy przyjąć długość 7-8 cm dla przednich i 6-7 cm dla tylnych – czyli w ocenie pokroju noty 5-6 pkt. Optymalna średnica to 2,5-3,2 cm przy rozstawie tylnych 8-10 cm i przednich 15-20 cm. Jak się okazało lepiej jest, gdy strzyki mamy za krótkie niż zbyt długie, tym samym krowy, które uzyskały noty 2-5 pkt za długość strzyków były najdłużej użytkowane w stadzie.
Pamiętać należy, że selekcja prowadzona pod kątem prawidłowej budowy strzyków wbrew pozorom przynosi bardzo dobre efekty. Współczynnik odziedziczalności dla długości i ustawienia strzyków wynosi odpowiednio 0,30 i 0,26. Podobnie jest dla odległości pomiędzy strzykami przednimi – 0,30.
Oczywiście sama genetyka niewiele pomoże, gdy w gospodarstwie nie zachowamy podstawowych zasad higieny podczas doju i nie mamy sprawnego sprzętu do doju mechanicznego. Niesprawne urządzenia (złe podciśnienie, pusto doje, uszkodzone gumy strzykowe) mogą w dużym stopniu nie tylko powodować uszkodzenia mechaniczne naskórka strzyka, ale także jego wierzchołek przy wejściu do kanału strzykowego. Nieprawidłowa praca pulsatora, wahania podciśnienia w kubkach udojowych powoduje swobodne przechodzenie mleka pomiędzy poszczególnymi kubkami. Także słabe przyleganie aparatu do strzyków czyni idealne warunki do wnikania bakterii i zakażania poszczególnych ćwiartek wymienia. Zmiany i odkształcenia strzyków podczas doju dobitnie mówią o wadliwym sprzęcie. Biorąc pod uwagę, że strzyki są bardzo dobrze unerwione wszelkie urazy powodują nie tylko dużą bolesność dla zwierzęcia, ale także impuls do zatrzymania spływu mleka z wymienia. Tym samym doprowadzamy do niepełnego zdojenia i rozwoju zapalenia wymienia. My jednak zajmiemy się tu szeroko pojętą higieną i ochroną strzyków zarówno przed dojem, jak i po, kiedy to „wrota” dla bakterii są szeroko otwarte i najłatwiej o infekcje.
Rys. 1. Żródło Veepro Holland 23,1995
Zaczynamy czynnościami przedudojowymi, kiedy to myjemy lub wycieramy wymiona i strzyki jednorazowymi ręcznikami nasączonymi środkami dezynfekującymi. Ważne jest, aby dokładnie i do sucha wycierać strzyki, tak aby nie było ryzyka przedostania się środków dezynfekujących do mleka lub możliwości zsuwania się kubków udojowych z mokrych strzyków podczas doju.
Następnie mamy, czas doju i kolejne zabiegi poudojowe, które ze względu na zdrowotność wymienia są najważniejsze. Kanał strzykowy jak podaje literatura może być otwarty nawet 2 godziny po doju. Tym samym jest to najgorszy okres dla wymienia i najłatwiej o infekcje bakteryjne. Zwierzęta w tym czasie wypoczywają na stanowiskach, gdzie najczęściej dochodzi do zakażeń z brudnej ściółki lub zaniedbanych stanowisk. Tylko dobrze przeprowadzona dezynfekcja strzyków ogranicza niepożądane choroby. Jak wykazały badania wprowadzenie zabiegów poudojowych może w 90% zatrzymać wnikanie bakterii do kanału strzykowego. Zaraz po doju zamaczamy strzyki w preparatach dezynfekujących popularnie nazywanymi „dippingami”. W zależności od gęstości i rodzaju preparatu tworzymy coś w rodzaju płaszcza ochronnego a zarazem korka dla kanału strzykowego. Tym samym mamy nie tylko dobrze ochroniony wlot do kanały strzykowego, ale także sam strzyk.
Rysunek 3 Wpływ różnych sposobów przygotowania wymienia do doju na ilość drobnoustrojów w mleku (za Galwas i wsp. 1992)
Jest to o tyle ważne, że często w wolnostanowiskowym systemie utrzymania zwierząt w oborach półotwartych w zimie przy niskich temperaturach i przeciągach strzyki są narażone na silne uszkodzenia nabłonka, a nawet możliwość odmrożenia. Zabieg taki bardzo dobrze chroni strzyk nawet w temperaturze do –30°C. Dippingi oparte są na związkach jodu, chloru, chlorheksydryny lub na ostatnio wprowadzonym nadtleneku wodoru. Jod o szerokim działaniu likwiduje zarówno bakterie, grzyby jak i wirusy, jednak dopiero w postaci jodoforów w pełni działa bakteriobójczo. Także chlor w postaci podchlorynu sodu ma silne właściwości bakteriobójcze, jednak nie w pełni likwiduje formy przetrwalnikowe grzybów. Trzeci ze związków zwalcza bakterie wywołujące zapalenie wymienia, działa przeciwgrzybiczo o słabszym działaniu na wirusy i formy przetrwalnikowe.
Jest jednak i ujemna strona stosowania jodoforowych czy chemicznych środków ochrony strzyków a mianowicie osłabianie i podrażnianie naskórka, jak również możliwość zbyt dużego osuszania ich poprzez usunięcie naturalnej osłony lipidowej strzyka. W tym celu do nowoczesnych preparatów dodaje się środki zmiękczające, takie jak gliceryna, lanolina czy glikol propylenowy, które mogą jednak w nieznacznym stopniu ograniczyć spektrum działania głównych czynników dezynfekujących. Służą one także do „zatrzymywania” wody, która jest niezbędna do odpowiedniego nawodnienia skóry. Inna metoda poza zanurzaniem, to spryskiwanie strzyków, które wykonujemy np. urządzeniem zamontowanym bezpośrednio przy aparacie udojowym. W opinii wielu specjalistów, jest to dużo skuteczniejszy sposób na walkę z mastitis w stadzie niż dipping. Konieczne jest, aby strzyki były spryskiwane z obu stron, co często nie jest wykonywane. W konsekwencji strona „brudna” ponownie powoduje zainfekowanie strony „czystej”.
Mamy także bardzo szeroką gamę środków pielęgnujących wymię w postaci maści np. z dodatkiem nagietka, aerozole chłodzące wymiona czy żele oparte o mieszaniny olejków ziołowych. Odpowiednio skomponowane zestawy ziół są w pełni bezpieczne dla zwierzęcia, jak również nie wpływają na jakość pozyskiwanego mleka i nie wymagają karencji.
W okresie zasuszania zwracamy uwagę na poszczególne ćwiartki wymienia i najlepiej, gdy robimy to pod osłoną antybiotyków. Czynność ta pozwoli nie tylko wyeliminować zakażenia w chwili zasuszania, ale także zmniejszy prawdopodobieństwo wystąpienia nowych infekcji. Brak odpowiedzi ze strony zwierzęcia na działanie antybiotyków w okresie zasuszania, jak i w trakcie laktacji, częste pojawianie się choroby wymienia powinno przekonać hodowcę o celowości brakowania jego, gdyż stwarza ono zagrożenie zakażenia innych zwierząt.
Podsumowując należy stwierdzić, że wybór metody zwalczania mastitis w stadzie oraz ochrony strzyków po doju zależy tylko i wyłącznie od hodowcy. Ważne jest jednak, aby nie zapominać że brak higieny i profilaktyki będzie skutkował nie tylko zwiększoną ilością zakażeń wymion, ale wyraźnym spadkiem produkcji mleka i jego jakości. Stosując wybrane preparaty należy dokładnie czytać instrukcję i postępować wedle wskazań producenta, gdyż środki chemiczne nie są obojętne dla zwierzęcia i mleka, które produkujemy. Stosowanie dippingu jest bardzo skuteczne, jednak należy sobie zdać sprawę, że częściowo osłabia w wymieniu jej indywidualny, własny system obronny. Także drobnoustroje z czasem mogą stać się oporne na działanie tradycyjnych środków dezynfekujących a wtedy mamy poważne problemy.
 |
 |
|
Fot. Brak wykonanej dezynfekcji po doju, widoczne owrzodzenia |
Fot. Strzyki po wykonanym 'dippingu' |
Autor: Instytut Zootechniki – Państwowy Instytut Badawczy
Łatwe obliczanie mas i objętości produktów w gospodarstwie rolnym
Czy można zważyć np. jęczmień wcale go nie ważąc?
Okazuje się, że tak. Wystarczy wykorzystać proporcje między masą i objętością ciał stałych znane z lekcji fizyki. Ten artykuł ukazuje tabelę mas i objętości różnych produktów i materiałów produkowanych i wykorzystywanych w gospodarstwie rolnym. Dane te są bardzo pomocne przy prowadzeniu gospodarstwa rolnego.
|
Rodzaj produktu/materiału |
Przeciętna masa 1 m3 w kg |
Przeciętna objętość 1 t w m3 |
|
Płody rolne |
|
|
|
Pszenica |
750-800 |
1,33-1,25 |
|
Żyto |
650-750 |
1,54-1,33 |
|
Jęczmień |
600-640 |
1,67-1,56 |
|
Owies |
400-450 |
2,5-2,22 |
|
Gryka |
615-640 |
1,63-1,56 |
|
Groch, bobik, wyka |
800-850 |
1,25-1,18 |
|
Rzepak |
700-720 |
1,43-1,39 |
|
Ziemniaki |
600-700 |
1,67-1,43 |
|
Buraki (korzenie) |
600-650 |
1,67-1,54 |
|
Trawa i koniczyna (świeże) |
350 |
2,86 |
|
Snopy luzem |
75-90 |
13,3-11,1 |
|
Siano świeże |
50-90 |
20-16,66 |
|
Siano zleżałe |
60-70 |
16,66-14,28 |
|
Słoma zbóż jarych (zleżała) |
80 |
12,5 |
|
Słoma zbóż ozimych |
90 |
11,11 |
|
Wytłoki suche |
330 |
3 |
|
Kiszonka z zielonek |
600-700 |
1,67-1,43 |
|
Nawozy mineralne |
|
|
|
Superfosfat pylisty |
1100 |
0,91 |
|
Mączka fosforowa |
1400 |
0,72 |
|
Sole potasowe |
1000 |
1 |
|
Siarczan amonowy |
800 |
1,25 |
|
Azotniak |
950 |
1,05 |
|
Materiały opałowe |
|
|
|
Węgiel kamienny |
650-900 |
1,54-1,11 |
|
Węgiel brunatny |
650-750 |
1,54-1,33 |
|
Torf |
324-650 |
3,09-1,54 |
|
Koks |
320-400 |
2,78-2,5 |
|
Drwa |
350-400 |
2,86-2,5 |
|
Materiały budowlane |
|
|
|
Cement w proszku |
1400 |
0,71 |
|
Beton żwirowy |
2200 |
0,45 |
|
Beton żużlowy |
1300 |
0,77 |
|
Wapno palone (suche) |
600-1000 |
1,67-1 |
|
Wapno gaszone (twarde) |
1320-1430 |
0,76-0,7 |
|
Cegła zwykła |
1800 |
0,56 |
|
Ziemia |
|
|
|
Glina mokra |
2000 |
0,5 |
|
Glina sucha |
1600 |
0,63 |
|
Piasek mokry |
2000 |
0,5 |
|
Piasek suchy |
1600 |
0,63 |
|
Ziemia mokra |
1800 |
0,56 |
|
Ziemia sucha |
1400 |
0,71 |
|
Żwir czysty suchy |
1700 |
0,59 |
|
Różne |
|
|
|
Obornik |
700-900 |
1,43-1,11 |
|
Śnieg świeżo nasypany |
80-190 |
12,00-5,26 |
|
Śnieg mokry zbity |
200-800 |
5,00-1,25 |
źródło: „Co rolnik wiedzieć powinien”, praca zbiorowa, Warszawa 1986
Prawidłowe owijanie balotów kiszonki. Najczęstsze błędy.
Baloty są bardzo popularną metodą kiszenia pasz. Zaletami tej metody są wygodne sposoby skarmiania już gotowej paszy, a także praktyczny proces przygotowania. Wielu rolników popełnia jednak błędy w procesie owijania balotów folią do sianokiszonek. Często nawet drobne błędy skutkują pleśnieniem kiszonki i co za tym idzie stratami.
Producenci oferują wiele folii do sianokiszonek. Folie do sianokiszonek występują w różnych cenach, są trój- lub pięciowarstwowe, o szerokości 50 lub 75 cm. Wybór producenta jest indywidualną wolą rolnika, a często jego kieszeni. Pamiętać należy, że nie zawsze winę za nieudaną sianokiszonkę można zwalić na złą jakość folii do sianokiszonek
Naciąg folii
Folia w trakcie owijania powinna być odpowiednio naciągnięta. Odpowiedni naciąg gwarantuje optymalne wykorzystanie właściwości klejących i elastycznych folii. Dobrze nawinięta folia sianokiszonkarska zapewnia balotom szczelność stwarzającąc idealne warunki procesom kiszenia. Jaki więc powinien być naciąg folii? Folia powinna być naciągnięta tak aby jej szerokość zmniejszyła się o około 20%. Przy folii o szerokości 50 cm jest to szerokość ok. 40 cm. Z racji różnej rozciągliwości folii różnych producentów, dobrze jest sprawdzać odpowiedni naciąg po każdorazowej zmianie marki folii.
Ilość obrotów
Panują różne opinie: jedni uważają, że należy owijać baloty wykorzystując 24 obroty owijarki, inni są zdania, że 22, jeszcze inni mówią o 26 i więcej obrotach. Prawdą jest, że aby nawinąć na balot jedną warstwę folii o szerokości 50 cm, potrzeba 11-12 obrotów owijarki. Jednokrotne owinięcie balotu daje podwójną warstwę folii ponieważ folie na siebie zachodzą w ok. 40-50 %. Przy dwukrotnym (czterowarstwowym) owijaniu należy więc stosować od 22 do 24 obrotów. Gdy zielonka jest mocno podsuszona zaleca się większą ilość obrotów, dającą 6-8 warstw folii.
Upadek balotów z owijarki
Ważnym momentem w procesie owijania balotów jest ich upadek w owijarki na ziemię. Bardzo łatwo wtedy o uszkodzenie mechaniczne powłoki folii sianokiszonkarskiej i rozszczelnienie balotu. Aby temu zapobiec należy starannie przygotować podłoże w miejscu gdzie upadają baloty. Należy usunąć wszelkie ostre przedmioty, kamienie. Uszkodzić folię mogą nawet świeżo skoszone i sterczące ostre źdźbła trawy!
Dowóz na miejsce składowania
Świeżo nawinięty balot najlepiej od razu przetransportować na miejsce stałego składowania. Dlaczego? Po pierwsze, każdorazowe, nawet delikatne przewożenie, powoduje ryzyko uszkodzenia mechanicznego. Po drugie, świeżo rozciągnięta folia do balotów wysoką elastyczność, która z czasem maleje. Jeśli świeży balot zmieni swoje położenie, folia się łatwo do nowego ułożenia dopasuje. Jeśli przewieziemy balot po jakimś czasie od owijania (po czterech tygodniach), folia może już nie mieć dobrej elastyczności – może dojść do rozszczelnienia, folia nie będzie dobrze przylegać do całej powierzchni balotu.
Jak najprościej obliczyć zapas kiszonki w gospodarstwie?
Wiedza na temat ilości kiszonki jaka znajduje się w naszym gospodarstwie rolnym jest niezbędna do zaplanowania skarmiania tej paszy w okresie zimowym. W okresie zimowym tego typu wiedza pozwala nam oszacować na jak długo nam wystarczy kiszonki. W dłuższym okresie czasu pozwala nam określić wielkość pogłowia w stosunku d średniorocznych zasobów kiszonki. Jak więc obliczyć zapasy kiszonki? Jest to bardzo proste…
Obliczamy objętość
Wystarczy obliczyć objętość kiszonki znajdującej się w pryzmie lub zbiorniku przejazdowym. Jak to zrobić? To zależy o tego jaką bryłą jest nasza kiszonka. Pryzmy najczęściej przypominają kształtem prostopadłościany.
Wzór (uproszczony) na objętość pryzmy:
objętość pryzmy = a x b x h
a i b – długość boków pryzmy
h – wysokość pryzmy
Pryzmy mają najczęściej zaokrąglone krawędzie, i będzie to miało wpływ na niedokładność obliczeń. Można niedokładności obliczeń zminimalizować uśredniając wysokość pryzmy – wiadomo, że jest ona najwyższa na środku pryzmy, a im bliżej krawędzi wysokość się zmniejsza. Należy uśrednić wysokość pryzmy dla całej długości.
Jeśli zależy nam na dokładniejszych obliczeniach stosujemy wzór trudniejszy:
Dokładniejsze dane uzyskamy obliczając objętość kiszonki w zbiornika. Tu mamy pewność, że podstawa naszego prostopadłościanu będzie płaska, podobnie jak jej dwa boki. Co do wysokości to podobnie jak przy pryzmie musimy szacować.
Objętość zbiornika obliczamy według wzoru na pryzmę. Wyjątkiem są zbiorniki ze ścianami pochylonymi, które w rzucie bocznym przypominają trapez. Oto wzór na objętość takiego zbiornika:
objętość zbiornika = (a + b)/2 x d x h
a – szerokość dna zbiornikach
b – szerokość zbiornika u góry
d – długość zbiornika
h – wysokość pryzmy
Ciężar objętościowy
Na obliczaniu objętości kiszonki nie kończą się nasze obliczenia. Teraz musimy zdać się na wiedzę i obliczenia naukowców, którzy obliczyli ile waży 1 m3 kiszonki w zależności od tego z czego się składa (patrz tabela) i pomnożyć objętość naszej kiszonki przez ciężar objętościowy właściwego surowca.
Tabela na podstawie – W. Podkówka, Nowoczesne metody kiszenia pasz, Warszawa 1978 r.
Brakowanie krów mlecznych
Brakowanie krów, czyli usuwanie sztuk o obniżonej wartości użytkowej lub rozpłodowej, jest ważnym zabiegiem, wiążącym się z typem gospodarstwa. Ma ono bowiem istotny wpływ na skalę tej koniecznej eliminacji i jej przyczyny. Określenie powodów brakowania należy niewątpliwie do decyzji trudnych, jakie musi podejmować każdy hodowca bydła mlecznego.
Jałowość krów
Najczęstszą przyczyną usuwania krów ze stada, jak wynika z licznych badań, jest jałowość. Prawidłowy rozród wpływa decydująco na opłacalność chowu. Dlatego też zjawisko płodności i niepłodności powinno stanowić przedmiot największego zainteresowania hodowców.
Czynniki genetyczne i środowiskowe bezpłodności
Płodność w nieznacznym tylko stopniu (15-20 %) uwarunkowana jest czynnikiem genetycznym. Do najważniejszych czynników środowiskowych (80-85 %) kształtujących rozrodczość, należą: żywienie, pomieszczenia inwentarskie i ich mikroklimat, obsługa oraz pielęgnacja zwierząt.
Niepłodność organizacyjna i jej przyczyny
Wśród poważniejszych przyczyn jałowienia wymienia się często tzw. niepłodność organizacyjną Powstaje ona wskutek:
- wykonywania zabiegów unasieniania tylko raz dziennie, głównie w porze popołudniowej,
- rezygnacji z reinseminacji w wypadku przedłużania się objawów rui,
- niedokładnej obserwacji objawów rui u krów i nieterminowego zgłaszania ich do inseminacji,
- nieprawidłowego przeszkolenia personelu obsługującego krowy lub często jego przypadkowego doboru,
- nieterminowe wykonywanie zabiegów inseminacji,
- brak odpowiedniej współpracy między zootechnikiem, inseminatorem i lekarzem weterynarii.
Nieprawidłowe żywienie jako przyczyna jałowości krów
Oddzielne zagadnienie stanowi jałowość spowodowana nieprawidłowym żywieniem krów. W celu zachowania wysokiej płodności mlecznie potrzebna jest pasza biologicznie pełnowartościowa, którą zapewniają szczególnie słodkie trawy łąkowe w postaci zielonki, siana czy kiszonki. W rejonach gleb buraczanych krowy są często przekarmiane, przy czym pasza jest uboga w suchą masę i włókno (poniżej wymagań 22 %). Wysoki poziom kwasów w kiszonkach z liści buraczanych powoduje zaburzenia w równowadze kwasowej organizmu. Duży udział w żywieniu zielonek i kiszonki z wysłodków może być przyczyną blokady przemian beta-karotenu w witaminę A. Żywienie zielonkami zawierającymi estrogeny może być przyczyną zaburzeń w rozrodzie. Słowem żywienie paszami objętościowymi nie może być jednokierunkowe. Żadna przesadność w tej materii nie jest wskazana.
Prawidłowa ilość składników odżywczych
Dla prawidłowej płodności ogromne znaczenie mają proporcje białkowo-energetyczne, które powinny wynosić jak 1 : 6,7 – 1 : 5,8 oraz zmniejszać się wraz ze wzrostem wydajności. W żywieniu ważną rolę odgrywają składniki mineralne. W naszych warunkach niekorzystny wpływ na płodność wywiera głównie niedobór fosforu oraz niewłaściwy jego stosunek do wapnia (prawidłowy wynosi Ca : P, jak 2 : I), który powoduje zaburzenia w cyklu płciowym, a nawet poronienia we wczesnym okresie ciąży. Niezbędne jest również należyte zaopatrzenie krowy w karoteny lub w witaminę A. Niedobór karotenów powoduje zaburzenia w cyklu płciowym, a u krów ciężarnych prowadzi do obumierania zarodków i poronień.
Sposób trzymania bydła
Wpływ na płodność wywiera również sposób utrzymania bydła. Stan obory wpływa na płodność za pośrednictwem licznych czynników, jak wilgotność względna i czystość pomieszczenia. Niedostateczna ilość światła tłumi u bydła czynności płciowe. Nadmierna liczba zwierząt w oborze, ich wiązanie oraz twarda podłoga wywierają niekorzystny wpływ na przebieg rui. Należy zapewnić krowom ruch, który stanowi ważny czynnik optymalnej płodności; powinny korzystać z wybiegów nawet w okresie zimowym. Higiena utrzymania zwierząt zapewnia poprawę zdrowia krów i ich dróg rodnych, zapobiegając jałowości. (Poczytaj więcej także o przyczynach mastitis)
Niska wydajność
Drugą co do wielkości przyczyną brakowania krów jest niska ich wydajność, która zależy od hodowcy i teoretycznie ma wpływ na wzrost postępu hodowlanego i produkcyjnego. Mówi się, że założenia genetyczne populacji bydła czarno-białego w Polsce pozwalają obecnie na osiągnięcie przeciętnej wydajności wynoszącej około 4500 kg mleka od krowy w okresie laktacji. Faktycznie osiągana wydajność nie przekracza 3000 kg, a główną jej przyczyną – w stosunku do potencjału produkcyjnego – jest niewłaściwe żywienie. Krowy mleczne otrzymujące dietę nie pokrywającą ich potrzeby pokarmowye, reagują nie tylko zmniejszeniem ilości mleka, lecz również bardzo wyraźnym pogorszeniem jego składu chemicznego.
Brak należytej higieny udoju
Do innych przyczyn niskiej wydajności należą choroby wymienia i błędy w technice doju. Choroby wymienia były czwartą najczęściej występującą przyczyną brakowania. Na częstotliwość występowania chorób wymienia wpływają żywienie i warunki utrzymania, a schorzenia dotykają zwłaszcza krowy starsze. Warto zauważyć, że występowanie ostrych stanów zapalnych wymion u krów utrzymywanych w oborach ze stanowiskami obrotowymi było czterokrotnie wyższe niż w oborach wolno-stanowiskowych.
Dbanie o higienę
Najskuteczniejszym sposobem zapobiegania zakażeniom wymienia jest dezynfekcja strzyków wykonana przed i po doju. Po udoju należy stosować preparaty do zasklepiania strzyków. Natomiast aby przygotować wymię do doju należy je zdezynfekować preparatem do mycia wymion oraz strzyków przed udojem. Również poprawa warunków środowiskowych wpływa na zmniejszenie częstotliwości występowania mastitis.
Mikroklimat w pomieszczeniach dla świń ma duży wpływ na warunki zoohigieniczne, a przez to na wydajność produkcji i dochody rolnika.
Zapewnienie optymalnej temperatury, wilgotności powietrza, ochładzania i ruchu powietrza w pomieszczenia dla poszczególnych grup zwierząt pozwala uzyskać wysoką i dobrej jakości produkcję. Zalecaną temperaturę i wilgotność względną powietrza przedstawiono w tabeli 1.
Tabela 1. Temperatura i wilgotność powietrza w chlewniach.
|
Kategoria zwierząt |
Temperatura w °C |
Wilgotność względna w % |
|
|
minimalna |
optymalna |
||
|
Knury |
12 |
15 |
75 |
|
Lochy |
12 |
15 |
70 |
|
Lochy wysokoprośne |
15 |
19 |
70 |
|
Lochy karmiące |
18 |
20 |
70 |
|
Prosięta do 14 dni |
24 |
28 |
60 |
|
Prosięta 14 -28 dni |
18 |
23 |
60 |
|
Prosięta starsze |
18 |
21 |
60 |
|
Warchlaki |
17 |
19 |
60 |
|
Tuczniki |
15 |
18 |
70 |
|
Knurki i loszki |
14 |
17 |
70 |
W trakcie produkcji trzody chlewnej wydzielane są różnego rodzaju szkodliwe dla zwierząt gazy, m.in. dwutlenek węgla, amoniak, siarkowodór oraz następuje zapylenie powietrza. Usuwanie tych zanieczyszczeń jest jednym z warunków utrzymania w pomieszczeniach odpowiednich warunków zoohigienicznych. Do tego celu służą urządzenia wentylacyjne. Dobrze zaplanowana wentylacja naturalna w większości chlewni, w warunkach Polski, rozwiązuje problem zanieczyszczenia powietrza. Tylko w niektórych wypadkach trzeba zastosować wentylację wymuszoną, ale związane to jest równocześnie ze zwiększeniem kosztów eksploatacji chlewni. Wentylacja jednocześnie ochładza zwierzęta. Zalecane wielkość wymiany powietrza przedstawiono w tabeli 2.
Kolejnym czynnikiem decydującym o dobrostanie trzody jest oświetlenie. Oświetlenie naturalne, czyli dzienne, określa się stosunkiem oszklonej powierzchni okien do powierzchni podłogi. Oświetlenie sztuczne, jeżeli będzie wymagane, powinno być zapewnione w tych samych godzinach co światło dzienne.
Tabela 2. Orientacyjna wymiana powietrza w pomieszczeniach.
|
Kategoria zwierząt |
Wymiana powietrza m3/h szt. |
|
|
zima |
lato |
|
|
Knurki i loszki hodowlane |
20 |
90 |
|
Knury, lochy luźne i prośne |
20 |
100 |
|
Lochy karmiące |
50 |
150 |
|
Prosięta odsądzone do 8 tygodni |
5 |
20 |
|
Warchlaki do 12 tygodni |
8 |
30 |
|
Tuczniki |
15 |
80 |
Tabela 3. Oświetlenie w pomieszczeniach dla trzody chlewnej.
|
Kategoria zwierząt |
Oświetlenie dzienne (stosunek oszklonej powierzchni okien do powierzchni, podłogi) |
Oświetlenie sztuczne (natężenie oświetlenia w lx) |
|
Knury, lochy luźne i prośne |
l : 20 |
20-30 |
|
Knurki i loszki hodowlane |
l : 20 |
20-30 |
|
Lochy karmiące |
l : 20 |
20-30 |
|
Prosięta |
1 : 25 |
20-30 |
|
Tuczniki |
1 : 30 |
20 - 30 |
Istnieje propozycja UE, ażeby okres jasności (dnia) pomieszczeń wynosił minimum 8 godzin i więcej, a natężenie oświetlenia podnieść do 40-80 lx.
Dobre oświetlenie pozwala również hodowcy na dokładniejszy nadzór i lepszą możliwość zauważenia ewentualnych objawów chorobowych.
Parametry wzrostu prosiąt
Przyrosty prosiąt, determinują późniejsze wyniki w tuczu.
W efekcie ciągłego doskonalenia użytkowości rozpłodowej loch należących do ras oraz linii matecznych w wielu chlewniach uzyskuje się średnio 12-13 żywo urodzonych prosiąt w miocie. W krajach, w których uzyskano znaczny postęp w wielkości miotów u loch obserwuje się niekorzystne zjawisko zmniejszenia masy urodzeniowej prosiąt, co nie pozostaje bez wpływu na ich przeżywalność oraz masę ciała przy odsadzeniu. Najczęściej w miotach o liczebności ponad 14 prosiąt średnia masą ciała przy urodzeniu jest o 200 g niższa, aniżeli w miotach o liczebności 10-11 prosiąt. Niezwykle ważnym jest, by prosięta charakteryzowały się średnią masą ciała przy urodzeniu około 1,4 kg, przy jednoczesnym zachowaniu dobrego wyrównania masy ciała. Intensywność przyrostów masy ciała prosiąt jest zależna od masy ciała w dniu urodzenia a także od mleczności lochy. Średnia masa prosiąt przy urodzeniu wynosi około 1,4 – 1,5 kg. Część rodzących się prosiąt znacznie odbiega od wartości średniej, gdyż ich masa ciała albo wynosi około 1,0 kg lub też sięga 2,0 kg. Różnica w początkowej masie ciała przy urodzeniu wynosząca 1 kg po 23 dniach odchowu zwiększa się do 1,75 kg (rys. 1). Badania wykonane w Niemczech wykazały, że zwiększenie o 100 g masy ciała przy urodzeniu odpowiada wyższej masie ciała przy uboju o 1,15 kg. Stąd łatwo obliczyć, że różnicy w początkowej masie ciała przy urodzeniu wynoszącej 1 kg odpowiada aż o 11,5 kg wyższa masa przy uboju.
TRUDNE POCZĄTKI
W pierwszym okresie życia wzrost prosiąt jest bardzo intensywny biorąc pod uwagę fakt, że podwojenie masy ciała ma miejsce już pod koniec pierwszego tygodnia życia. Intensywność przyrostów masy ciała młodych prosiąt związana jest z wydajną produkcją i wydzielaniem siary, a następnie mleka przez lochy. Składniki te są bogate w białko, tłuszcz oraz węglowodany i odznaczają się wysoką wartością odżywczą (tab. 1).
Podstawowym pożywieniem umożliwiającym intensywny wzrost prosiąt jest mleko wytwarzane przez lochę mleko. W okresie laktacji trwającej 28 dni locha produkuje średnio 250 kg mleka, które zawiera łącznie około 15 kg białka, 16-18 kg tłuszczu, 12-15 kg laktozy oraz 2,5 kg składników mineralnych. Mleko loch charakteryzuje się wysoką zawartością składników pokarmowych, dzięki czemu średnio z 4,3 kg mleka tworzony jest 1 kg przyrostu masy ciała prosiąt. Lochy, które w laktacji pobierają zbyt małą ilość paszy, a tym samym małą ilość składników pokarmowych, charakteryzują się zmniejszoną produkcją mleka oraz niską masą ciała odsadzanych prosiąt. Przy prawidłowym żywieniu loch w okresie laktacji łączny dzienny przyrost masy ciała prosiąt w odchowywanym miocie wynosi 2-3 kg. Wysokie przyrosty masy prosiąt są możliwe do uzyskania pod warunkiem dobrego stanu zdrowotnego lochy, dobrego apetytu oraz odpowiedniej koncentracji składników pokarmowych w 1 kg paszy dla loch karmiących. Dla zapewnienia wysokiej mleczności wymaganym jest dostarczanie lochom dziennie w mieszance LK około 90 MJ EM i 68 g lizyny.
STAŁA PASZA NAWET OD 7 DNIA
Dokarmianie prosiąt stałą paszą rozpoczyna się zwykle pomiędzy 7 a 10 dniem życia. Celem podawania mieszanki jest przyzwyczajenie układu pokarmowego do pobierania i trawienia paszy stałej. Kontakt z paszą stałą przyspiesza rozwój układu pokarmowego prosięcia, pobudza produkcję enzymów trawiennych oraz poprawia adaptację do trawienia komponentów paszowych innych niż mleko. Mała ilość paszy powinna być podawana prosiętom często, ale za to w niewielkich ilościach. Na rys. 2 przedstawiono jaką przeciętnie ilość paszy pobierają prosięta ssące w zależności od przedziału wiekowego. Przez pierwsze 12 dni po rozpoczęciu dokarmiania w 11 dniu życia prosięta pobierały średnio około 150 g paszy. Dopiero w ostatnich 6 dniach przed odsadzeniem ilość pobranej paszy zwiększyła do 227 g, co daje łącznie 377 g paszy pobranej na jedno prosię do dnia odsadzenia. Przy 12 prosiętach odchowywanych do wieku 28 dni łączne pobranie paszy na miot wynosiło około 4,5 kg.
Jeżeli w okresie do odsadzenia przyrosty masy ciała prosiąt znacznie odbiegają od wartości przedstawionych na rys. 3 to przyczyn można się doszukiwać po stronie lochy lub też po stronie prosiąt. W przypadku lochy przyczynami mogą być:
- zaburzenia w laktacji,
- zły stan zdrowotny,
- zbyt niskie pobieranie paszy spowodowane niską wartością pokarmową, złym zbilansowaniem składników pokarmowych, złą jakością paszy, zbyt wysoką temperaturą w chlewni, brakiem dostatecznej ilości wody,
W przypadku prosiąt przyczynami niedostatecznego wzrostu mogą być:
- niska masa prosiąt przy urodzeniu,
- zbyt małe pobieranie siary,
- zbyt niska temperatura w chlewni,
- anemia prosiąt,
- zły stan zdrowotny spowodowany zaburzeniami funkcjonowania układu pokarmowego, infekcjami układu oddechowego,
WZROST PROSIĄT PO ODSADZENIU
Bezpośrednio po odsadzeniu tempo wzrostu prosiąt może być znacznie ograniczone, gdyż prosięta zostają pozbawione korzystnych składników zawartych w mleku lochy. Jednocześnie często prosięta pobierają zbyt mało wody i paszy a ich układ pokarmowy charakteryzuje się niedostateczną produkcją kwasów żołądkowych i enzymów trawiennych oraz zmniejszoną
Decydujący wpływ na masę ciała prosiąt ma tempo wzrostu w okresie pierwszego tygodnia po odsadzeniu. Prosięta, które po odsadzeniu mają utrudnione warunki adaptacji do paszy stałej, a także te, które przebywają w złych warunkach środowiskowych, reagują brakiem przyrostów masy ciała. Skutkiem takiego stanu jest niska masa ciała w późniejszym wieku oraz znacznie wyższy wiek w dniu uboju. Dlatego kluczowym elementem uzyskania dobrych rezultatów w odchowie odsadzonych prosiąt jest pobieranie paszy. W żywieniu prosiąt celem jest uzyskanie, w okresie od urodzenia do wieku 10 tygodni, przyrostów dziennych powyżej 400 g. Prawidłowy wzrost prosiąt w kolejnych tygodniach życia jest przedstawiony na rys. 3. Osiągnięcie dobrych rezultatów w odchowie prosiąt uwarunkowane jest dobrym stanem zdrowotnym oraz podawaniem pasz charakteryzujących się wysoką wartością odżywczą oraz wzorową jakością.
Zbyt wczesne odsadzanie prosiąt, szczególnie przy braku optymalnych warunków środowiskowych i żywieniowych może być przyczyną znacznych strat i niepowodzeń. Najlepsze rezultaty uzyskuje się wtedy, gdy masa odsadzanych prosiąt jest większa niż 7 kg a tempo wzrostu w pierwszym tygodniu po odsadzeniu wynosi ponad 200 g dziennie.
Do możliwych przyczyn niedostatecznego wzrostu prosiąt po odsadzeniu należą:
- niska masa prosiąt przy odsadzeniu (trudności w adaptacji do paszy stałej),
- nieodpowiednie warunki środowiskowe dla prosiąt po odsadzeniu,
- niska wartość pokarmowa paszy, brak zbilansowania składników pokarmowych, zła
jakość paszy,
- anemia prosiąt,
- zły stan zdrowotny spowodowany zaburzeniami funkcjonowania układu pokarmowego, infekcjami układu oddechowego, zakażeniami wirusami PCV2 i PRRSV oraz występowaniem innych schorzeń jak np. zespół martwicy uszu (PNES).
W kolejnych tygodniach po odsadzeniu tempo wzrostu znacznie się zwiększa i prawidłowo w 10 tygodniu życia prosięta osiągają masę około 30 kg. Właściwa kontrola poszczególnych faz odchowu powinna być prowadzona w celu eliminowania ewentualnych błędów i niedociągnięć. Dbałość o prosięta i konsekwentna realizacja dobrych procedur postępowania pozwolą na uzyskanie zdrowych, silnych i dobrze rozwiniętych prosiąt, które będą dobrym materiałem gwarantującym uzyskanie w tuczu wysokich przyrostów dziennych, dobrego wykorzystania paszy oraz wysokiej mięsności.
Wzrost i rozwój prosiąt w okresie odchowu do wieku 11 tygodni - zakładany cel: wysoki poziom produkcyjny (LfL, 2011)
Ilość pobarnej paszy przez prosięta ssące w zależności op przedziału wiekowego po rozpoczęciu dokarmiania od 11 dnia życia (Bruininx i in., 2002)
Zależność pomiędzy masą ciała prosiąt w dniu urodzenia a masą ciała w dniu odsadzenia (Cole i Varley 2000)
Instytut Zootechniki PIB Zakład Doświadczalny Pawłowice
Technologia nawozu Herbagreen Basic w uprawie rzepaku
Technologia nawozy Herbagreen Basic w uprawach kukurydzy
PROLYS WT to doskonały, sprawdzony w tuczu, koncentrat dla warchlaków i tuczników.
Prestarter dla prosiąt można bardzo dobrze i taniej przygotować we własnym gospodarstwie. Oto przykładowa receptura.
Obecnie przy bardzo intensywnym wykorzystywaniu produkcyjnym loch i wzroście kosztów produkcji wieprzowiny, istotne jest uzyskanie od lochy jak największej ilości żywych i zdrowych prosiąt oraz regulowanie procesów rui w celu wyeliminowania luz zmniejszenia okresów jałowych loch i loszek.
Szczególy w załącznikach
Vitapunch i Vitasow PARTO
Zalecamy stosowanie na jesień:
HERBAGREEN - dolistny nawóz wapniowo-krzemowy z mikroelementami, będący stymulatorem fotozyntezy w roślinie, detoksykantem i iduktorem odporności. Na jesień w stosowaniu Herbagreen chodzi nam o wprowadzenie w stan "uśpienia", aby roślina przezimowała, nie wymarzła, aby straty w plantacji były jak najmniejsze lub zerowe. Roślina na wiosnę będzie zdrowsza i da wyższy i lepszy jakościowo plon.
FERTILL (azot + użyźniacz glebowy + stymulator korzeni) - to azotowy nawóz organiczny, który zalecamy do stosowania do późnej jesieni, aby na wiosnę ułatwił start roślinom na plantacji, aby mimo warunków pogodowych rośliny nie czekały na pierwszą dawkę azotową.
SZCZEGÓŁY W ZAŁĄCZNIKACH
